تحلیلی بر رهیافت های سنجش انتشار گازهای گلخانه ای در نواحی شهری (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)

تغییرات آب­و­هوایی نتیجه فعالیت­های انسانی مثل مصرف سوخت های فسیلی و تغییرات کاربری زمین است. درحالی که شهرها تنها ۲ درصد مساحت کره زمین را اشغال می کنند، مسئول انتشار ۷۱ تا ۷۶ درصد دی اکسید کربن جهانی هستند. ازآنجاکه الگوی تولید و مصرف اقتصاد ایران برمبنای سوخت های فسیلی است، تمرکز جمعیت و فعالیت در کلان شهرها موجب افزایش مصرف این سوخت ها و انتشار متمرکز گازهای گلخانه ای شده است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل و مقایسه رهیافت های تولید- مبنا و مصرف- مبنا در سنجش انتشار گازهای گلخانه ای نواحی شهری و سپس اجرای آن ها در کلان شهر تهران است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی می باشد و داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده اند. برای سنجش میزان انتشار گازهای گلخانه­ای از راهنمای هیئت بین دولتی تغییرات آب وهوا ۱۹۹۵ استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلان شهر تهران و میزان مصرف انواع سوخت های فسیلی آن در یک بازه زمانی ۱۱ ساله (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵) است. کلان شهر تهران به دلیل الگوی تولید، توزیع و مصرف بر مبنای سوخت های فسیلی و سبک زندگی مرتبط، سرانه بالایی در انتشار گازهای گلخانه ای دارد که آن را به بزرگ ترین کانون انتشار این گازها بدل کرده است.  نتایج محاسبات با خط مشی پنل بین دولتی درباره تغییرات آب وهوا (رهیافت تولید- مبنا) نشان دهنده افزایش سرانه انتشار دی اکسید کربن کلان شهر تهران در یک بازه زمانی ۱۰ ساله است (سرانه ۹۴/۴ و ۰۹/۵ تن به ازای هر شهروند در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵). همچنین با استفاده از رهیافت مصرف- مبنا، سرانه رد پای کربن هر شهروند تهرانی ۷۷/۷ تن در سال به دست آمد. درنهایت، سرانه انتشار دی اکسید کربن کلان شهر تهران با برخی از کلان شهرهای دنیا مقایسه شد که نتایج نشان می دهد که سرانه انتشار دی اکسید کربن تهران بالاتر از کلان شهرهای بزرگ و پرجمعیتی چون ریودوژانیرو، سئول، بانکوک، بوینس آیرس، هنگ کنگ و لندن است. [۱]. Intergovernmental Panel on Climate Change ( IPCC ۱۹۹۵ guidelines)

Keywords:

رهیافت تولید- مبنا , رهیافت مصرف- مبنا , کلان شهر تهران , گازهای گلخانه ای