مرتضی امیدی پور - دانشجوی دکتری سنجش از دور و GIS، دانشگاه تهران، تهران، ایران
آتنا معین مهر - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سیروس هاشمی دره بادامی - دانشجوی دکتری سنجش از دور و GIS، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد اسکندری نسب - کارشناس ارشد علوم اجتماعی (پژوهشگری)، انشگاه تهران
محمد بیرانوند - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، ایران

بهره برداری بی رویه از منابع آب های زیرزمینی در سال های اخیر باعث بروز مشکلات جدی در کشور شده است. تراز آب زیر زمینی متغیری است که در طول زمان و مکان متغیر است؛ بنابراین می توان آن را به عنوان یک مجموعه داده زمانی- مکانی در نظر گرفت. هدف این پژوهش، مدل سازی زمانی-مکانی تغییرات تراز آب زیرزمینی دشت جاسک طی سال های ۱۳۷۶ الی ۱۳۹۲ و بررسی روند تغییرات آن است. ابتدا براساس روش زمین آماری کریجینگ و روش جبری توابع پایه شعاعی (RBF) درون یابی از سطح تراز آب صورت گرفته و سپس میزان خطای مدل ها با استفاده از آماره های MBE، MAE و RMSE ارزیابی شده است. یافته ها حاکی از آن است که روش کریجینگ در مقایسه با روش RBF با خطای کمتری سطح تراز آب های زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه را برآورد کرده است؛ بنابراین با استفاده از روش کریجینگ برای هر دوره زمانی یک نقشه از سطح تراز آب ایجاد شد که در فرایند روندیابی زمانی- مکانی مورد استفاده واقع شد. برای روندیابی تغییرات از روند خطی R۲ و همچنین روند من-کندال استفاده شده است. نتایج آماره R۲ حاکی از نوسان چشم گیر تغییرات تراز آب بوده است. همچنین نتایج آزمون من-کندال نشان داد که در حاشیه شمال شرقی تا شمال غربی روندی کاهشی با شدت بالا و نزدیک به ۱- وجود داشته است. به طورکلی، در بخش های مختلف محدوده مطالعاتی روند تغییرات دارای الگوی خاص و معناداری است.

آب زیرزمینی, درون یابی, دشت جاسک, روند زمانی- مکانی, من- کندال