سهراب رضایی - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران
علی شرقی - استادیار دانشکده معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران

کارایی ادراکی نور روز معطوف به ارزیابی نور روز در سطح چشم انسان و رابطه آن با نیازهای روان­شناختی (حالات و روحیات) و به­تبع آن تجربه فضایی ساکنان است که خود از معیارهای معمارانه جداره­های نور گذر و یا نمای ساختمان که الگوهای متفاوتی از انتشار نور در فضای داخلی را شکل می­دهند، تاثیر می­پذیرد؛ علی رغم این تاثیر­پذیری، به نظر می­­رسد معماران از اثرات ادراکی این الگوها در فضای داخلی ساختمان­ها به­شکل نظام­مند، روشن و دقیق مطلع نیستند. این تحقیق با مرور ساختاریافته­ پژوهش­های پیشین؛ به­دنبال تبیین رابطه بین الگوهای متفاوت انتشار نور روز برآمده از مشخصه­های طراحی جداره­های نور گذر (متغیر مستقل) و ادراکات ساکنان (متغیر وابسته) در فضاهای داخلی و شناسایی روش­ها و ابزارهای قابل اتکا برای سنجش، کمی­سازی و پیش­بینی رابطه بین این دو و در نهایت تبیین خلاءهای پژوهشی مرتبط با موضوع تحقیق است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که ادراکات افراد از طریق دو بعد خوشایندی و برانگیختگی احساسات قابل تبیین است که محققان جهت ارزیابی این دو بعد از روش­های متفاوت ارزیابی ذهنی مبتنی­بر استخراج داده­های خود­گزارشی از طریق ابزار پرسش­نامه و ارزیابی عینی بر پایه استخراج داده­های فیزیولوژیکی و مشاهده­ای برآمده از شبکه­های حسگر بدن انسان (BSN) در محیط واقعیت مجازی VR)) بهره برده­اند. همچنین یافته­ها نشان می­دهند که شاخص تضاد فضایی اصلاح­شده ((mSC برای سنجش تضاد تیرگی و روشنی، شاخص حجم تصویر فشرده­سازی شده در قالب JPEG و شاخص تشخیص میزان لبه PNG-PERIM۸ جهت سنجش سطح پیچیدگی تصاویر، قابل اتکاترین شاخص­های کمی تصویر مبنا در پیش­بینی اثرات ادراکی نور روز و شاخص طیف دامنه فوریه دو بعدی FFT۲)) در پیش­بینی اثرات ادراکی سایر محرک­های بصری هستند. در مجموع می­توان بیان داشت که دستاورد این تحقیق می تواند زمینه­ساز شکل­گیری طیف گسترده­ای از مطالعات مرتبط با موضوع پژوهش در آینده شود.

نور روز, ادراک, واقعیت مجازی, ارزیابی ذهنی, ارزیابی عینی