وحید بهرامی - دانشجوی دکتری تخصصی معماری ، گروه معماری ،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران
ایرج اعتصام - استاد ،گروه معماری،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
آزاده شاهچراغی - دانشیار،گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

طراحی مسیر تخلیه اضطراری در ساختمان های بلندمرتبه، مساله ای است که معماران خود را ملزم به چاره اندیشی در خصوص آن می دانند. معماری پایدار ساختمان ها در برابر آتش سوزی، از زیرساخت های پایداری ابنیه است که از سال ۲۰۱۵ در مقیاس شاخص "کلان شهرهای پایدار" قرار دارد. روش پژوهش این تحقیق بر اساس تحلیل ماتریس معادلات ساختاری MICMAC و ANP است. گردآوری اطلاعات به صورت پرسش نامه ای و بر اساس تکنیک ISM از میان فرماندهان سازمان آتش نشانی تهران و نخبگان دانشگاهی صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، شناسایی متغیرهای موثر بر طراحی مسیرهای تخلیه اضطراری، نیازمند دانشی جامع از شیوه "ادراک محیطی توسط انسان"، "مسیریابی فردی یا گروهی"، "نقش افراد"و "فرهنگ رفتاری" است. همچنین وزن های تاثیرگذاری پژوهش نشان می دهد، حرکت به منظور تخلیه اضطراری ساختمان از طریق ادراک محیطی و با درصد وزنی ۹۱۱/۰ از طریق ریزابعاد "حرکت در مسیرهای عبور و مرور قالب در بنا" اتفاق می افتد و در جایگاه دوم با "حرکت به سوی گره های حرکتی" با وزن عاملی ۸۷۴/۰ اتفاق می افتد. همچنین در رتبه سوم نیز "حرکت به سوی نشانه های مرجع" با وزن درصدی ۰۸۳۳/۰ است. نتایج حاکی از آن است که طراحی مسیر خروج اضطراری در ساختمان زمانی می تواند در بحران آتش سوزی موثر واقع شود که جانمایی آن ها در مسیرهای اصلی عبور و مرور باشد، لذا مکان­نمایی مسیرهای تخلیه اضطراری در کنج ها و گوشه های ناخوانای ارتباطی موجب بی استفاده ماندن و ترس از استفاده مسیرهای تخلیه اضطراری در زمان بحران می شود.

آتش سوزی, حریق, تخلیه اضطراری, مسیریابی