صدیقه رمضانی - دانش آموخته دکتری جامعه شناسی و پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری، تهران، ایران

مطالعه نوع مشارکت در مناسک عاشورایی در جوامع شیعی به دلیل آمیختگی شدیدی که با وجدان جمعی پیروان این مذهب دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعه آئین پیاده روی اربعین، که در سال های اخیر تحولات شگرفی را به خود دیده و به یک پدیده اجتماعی و فرهنگی ویژه و چندوجهی تبدیل شده است، جایگاه و اهمیتی دوچندان دارد. ازاین رو، این مقاله توصیف و تحلیل ساحت ها و گونه های مشارکت جمعی پدیده پیاده روی اربعین را مورد توجه قرار داده است. برای نیل به این هدف ۱۷ مصاحبه نیمه ساختاریافته با خادمین و موکب داران ایرانی به عنوان گروهی که بیشترین سطح و حوزه درگیری را با این پدیده در نسبت با مشارکت کنندگان دیگر دارند انجام داده است. بررسی و واکاوی محتوای مصاحبه ها، که با کمک ترکیبی از روش های تحلیل مضمون و نمونه سازی آرمانی صورت گرفت، پس از سه مرحله کدگذاری، ما را به ۱۰ مضمون در نسبت با ساحت مشارکت و ۱۲ مضمون در نسبت با گونه مشارکت رساند. در نهایت این نتیجه حاصل شد که در پیاده روی اربعین با گونه ای منحصربه فرد از مشارکت مواجه هستیم.

مناسک عاشورایی, گونه شناسی, پیاده روی اربعین, مشارکت جمعی