معصومه پورافراسیابی - کارشناس ارشد دانشجو دانشگاه گیلان
زهره رمضانپور

فیتوپلانکتون ها به عنوان نخستین شاخص وجود آلاینده ها در اکوسیستم های آبی هستند. جوامع فیتوپلانکتونی و روند تغییرات شرایط کیفی اکوسیستم های آبی همواره در معرض نوسانات زیست محیطی قرار دارد. مدیریت بهینه هر اکوسیستم مستلزم شناخت اولیه در زمینه روند تغییرات و تهدیدات زیست محیطی است. فیتوپلانکتونها از شاخص های بیولوژیک ارزان قیمت و در دسترس می باشند، بر این اساس این مقاله به ارزیابی چگونگی وضعیت رودخانه سفیدرود پرداخته است. نمونه برداری در سه ایستگاه به فاصله 1 کیلومتر در این رودخانه طی یک دوره 4 ماهه در بهار و تابستان سال 1388 انجام شد. نمونه های فیتوپلانکتون از بدنه آبی رودخانه با کمک تور پلانکتون 25 میکرون جمع آوری گردید. میانگین عمق نفوذ نور 45سانتی متر ، سرعت جریان آب 01/0±13/0 سانتی متر در ثانیه ، دما 7/7±9/26 درجه سانتی گراد و pH خنثی تا کمی قلیایی بوده است. میانگین فراوانی شاخه های فیتوپلانکتونی به ترتیب متعلق به دیاتومه ها(2/61٪)،جلبک های سبز(6/31%)، اوگلنوفیتا (0/5%) و جلبک های سبز آبی (23/2٪) بود. از بین فاکتورهای فیزیکی متغییر اندازه گیری شده، بیشترین همبستگی بین کدورت آب و تنوع فیتوپلانکتون ها مشاهده شد. Phacus و Euglenophyta) Euglena ) در آلودگی و کدورت بالای آب ، Scenedesmus و Pediastrum (جلبک های سبز) درشفافیت بالای آب، جلبک سبز رشته ای Binuclearia همزمان با ورود فاضلابهای خانگی و صنعتی و تغییر اسیدیته آب و) Oscillatoria جلبک سبز- آبی)، با شروع فعالیت های کشاورزی و ورود زه آب مزارع حاشیه رودخانه بیشترین درصد فراوانی را داشتند.این مشاهدات حاکی بر اهمیت فیتوپلانکتون ها جهت تشخیص شرایط کیفی اکوسیستم های آبی بوده و نشان دهنده نوسانات و تغییر شرایط زیست محیطی حاشیه رودخانه سفیدرود می باشد که می تواند زیستگاه مهم ارگانیزم های این رودخانه و نیز دریای خزر را در معرض تهدید قرار دهد.

شاخص زیستی ، سفیدرود ، فیتوپلانکتون ، مدیریت رودخانه