شهرام مقدس فریمانی - عضو هیات علمی موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
مهدیه السادات میرترابی - دانش آموخته دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
سیدسهیل قائم مقامی - عضو هیات علمی موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

در دنیای کنونی نیل به اهداف توسعه بدون استفاده از ذخایر نیمی از جمعیت جامعه یعنی زنان امری غیرممکن است. توانمندسازی اقتصادی-اجتماعی زنان یک پیش نیاز برای توسعه پایدار و رشد اقتصادی به شمار می­آید، بنابراین هدف از این پژوهش که در سال ۱۳۹۸ اجرا گردید، شناسایی تبیین کننده­های توانمندی اقتصادی-اجتماعی زنان روستایی و عوامل موثر بر آن در استان زنجان بود. دیدگاه کلی حاکم بر پژوهش با توجه به ماهیت و نوع پژوهش دیدگاه کمی است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای صندوق های اعتباری خرد زنان روستایی در استان زنجان بودند (۶۳۶=N) که ۱۵۴ نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­­ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط اساتید صاحب نظر و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت و مقدار آن برای بخش های مختلف پرسشنامه بین ۸۶/۰ و ۹۶/۰ بدست آمد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد پنج نشانگر؛ مشارکت در فعالیت های درآمدزا، توانمندی فردی و فکری در امور اقتصادی و مالی، مشارکت در تصمیم­های اقتصادی خانوار، همیاری و حمایت در مورد مسائل اقتصادی و کنترل بر هزینه­کرد منابع مالی در مجموع توانستند ۴۴/۶۸ درصد از کل واریانس نشانگرهای توانمندی اقتصادی زنان روستایی را تبیین کنند. همچنین، طبق نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، مهم­ترین مولفه های موثر بر توانمندی اقتصادی زنان روستایی در استان زنجان در پنج عامل تعامل با محیط اجتماعی، توانمندی ذهنی و مالی، آموزش و ارتباطات اجتماعی، مشارکت خانگی و اقتصادی و آزادی و اختیار عمل خلاصه شدند. این عوامل در مجموع توانستند ۵۹/۴۰ درصد از واریانس کل را تبیین نمایند. در نتیجه زنان روستایی باید در معرض و بستر مناسب اجتماعی قرار بگیرند و جامعه با مشارکت اقتصادی آنها همراه باشد تا زمینه های اقتصادی و اجتماعی لازم برای توانمندی زنان روستایی فراهم گردد.

اشتغال, توانمندسازی اقتصادی-اجتماعی, توسعه روستایی, مشارکت زنان روستایی