یعقوب فروتن - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران، بابلسر و محقق افتخاری دانشگاه وایکاتو نیوزیلند و دانشگاه غرب سیدنی استرالیا

این مقاله، یکی از مهم ترین مباحث جمعیت­شناختی یعنی مناسبات بین تمایلات باروری و تعلقات مذهبی را بر پایه رویکردی جامعه شناختی کانون اصلی توجه قرار داده و تلاش کرده ایم شواهد پژوهشی برای شناخت بهتر برخی از مهم ترین الگوها و تعیین کننده های مرتبط با آن را ارائه نمائیم. آیا تمایلات باروری افراد تابعی از تعلقات مذهبی آنان است؟ شرایط و ویژگی های اقتصادی اجتماعی گوناگون تا چه حد می توانند تاثیرات تعلقات مذهبی بر روی تمایلات باروری را تحت الشعاع قرار دهند؟ به عبارت دقیق تر، آیا تعلقات مذهبی نقش مهم تری در تمایلات باروری ایفاء میکنند یا ویژگی های اقتصادی اجتماعی تاثیرات تعیین کننده تری در تمایلات باروری  دارند؟ درمجموع، نتایج این پژوهش را می توان به عنوان شواهد پژوهشی جدید در راستای تایید نظریه جمعیت­شناسان برجسته ای همچون وستوف و جونز (۱۹۷۹) و کافمن و اسکایربک (۲۰۱۲) تلقی و تبیین کرد، بدین­معنا که در دوران معاصر هرچه جوامع بیشتر مدرن می شوند، تاثیر و نفوذ تعلقات مذهبی در تمایلات باروری به تدریج کمتر و ضعیف تر می شود. نتایج این تحقیق نشان داد اگرچه تفاوت هایی در تمایلات باروری گروه های مذهبی دیده می شود، اما ویژگی های اقتصادی اجتماعی نیز صرف نظر از تعلقات مذهبی آنان، نقش بسیار تعیین کننده ای در تمایلات باروری افراد ایفاء می کند. بر همین اساس، موفقیت پایدار و فراگیر برنامه ریزی ها و سیاستگذاری­های معطوف به خانواده و فرزندآوری، صرف نظر از تعلقات مذهبی آنان، نیازمند گسترش هرچه بیشتر سطح توسعه و بهبود شرایط اقتصادی -اجتماعی میان همه افراد در سطح کل جامعه است.

تمایلات باروری, تعلقات مذهبی, رویکرد جامعه شناختی, ویژگی های اقتصادی اجتماعی, ایران