حجت اله بیرانوند - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
عبداله سیف - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

  یکی از اشکال کاوشی مهم یخچال­های کوهستانی، سیرک­های یخچالی هستند. درجه تکوین این اشکال عامل مهمی در تعیین بازسازی اقلیم گذشته است. شناسایی دقیق و آنالیزهای مورفومتریک و آلومتریک سیرک­ها باعث تفکیک و تمیز آن­ها از دیگر عوارض شبه سیرک و شناخت درجه تکامل آنها خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش؛ شناسایی، طبقه بندی و تحلیل پارامترهای مورفومتریک آثار سیرک­های یخچالی ارتفاعات جبال بارز در استان کرمان بر اساس تکنیک­های ژئوماتیک و روش­های جدید ابداعی است. پس از شناسایی ۱۶ زیر حوضه یخچالی، تعداد ۸۵ آثار سیرک یخچالی در منطقه شناسایی و بر روی نقشه شیب کلاس بندی شده با دو فرمت خطی و پلیگونی ترسیم شدند. با برازش مدل­های توانی بر پروفیل طولی آثار سیرک­ها به استخراج ضرایب و پارامترهای آماری سیرک­های منطقه مبادرت شد. عملیات رده بندی سیرک­ها بر مبنای روش های ویلبورگ و رودبرگ، ایوانس و کوکس انجام پذیرفت. برای مورفومتری این سیرک­ها از پارامترهایی چون(L)، (W)، (H)، (L/W)، (L/H)، (W/H)واندازه سیرک استفاده شده و خصیصه­های مورفومتریک آن ها بررسی شده است. بر اساس نتایج تحقیق در این ارتفاعات، ۶ سیرکN۲، ۱۴ سیرک در ردهN۳ و ۶۵ سیرک در رده N۴ وN۵، موسوم به گروه شبه سیرک وجود دارد. ضریب b برای محور طولی سیرک­های رده N۲ و N۳ برابر با ۸۹۱/۰ و برای سیرک­های رده N۴و N۵برابر با ۸۶۹/۰ است. در سیرک­های هر دو  ردهB<۱ است در نتیجه رفتار ژئوآلومتری برای سیرک های این ارتفاعات منفی است. تداوم کم یخچال­های کواترنری و عملکرد ضعیف آنها باعث عدم توسعه و تکامل سیرک­­های یخچالی این محدوده شده است.

مورفومتری, سیرک های یخچالی, ارتفاعات جبال بارز, آلومتری, وورم