الناز پیروزی - دانشجوی دکتری مخاطرات ژئومورفولیک دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
عقیل مددی - استاد ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
صیاد اصغری سراسکانرود - دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

مسیر رودخانه ها تحت تاثیر عوامل مختلف، در معرض تغییر و تحول هستند و این تغییرات می تواند بر سازه های بناشده در حاشیه رودخانه ها، زمین های کشاورزی و غیره آثار منفی بگذارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات شاخص های آب شناختی و ریخت شناسی گیوی چای، به ویژه در رابطه با احداث سد، در طی دوره زمانی (۲۰۱۹-۲۰۰۰)، با استفاده از تصاویر لندست هفت و هشت، نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، داده های هیدرولوژیکی و میدانی است. با توجه به نتایج به دست آمده از محاسبه شاخص های هیدرولوژیکی و تحلیل آزمون آماریT ، از لحاظ ۱۵ شاخص ، شامل: Q۵، Q۱۰،Q۱۵ ، Q۳۵، Q۴۵، Q۵۰،Q۶۵ ، Q۹۰، دبی نرمال پرآبی، دبی حداکثر، دبی میانگین، دبی عادی، دبی میانه، دبی مد و دبی سالانه، تفاوت معناداری، بین دو ایستگاه آبگرم (در بالادست) و ایستگاه فیروزآباد (در پایین دست)، در بازه زمانی مورد مطالعه دیده می شود. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های مورفولوژیکی نیز نشان داد، میانگین ضریب خمیدگی در بازه اول در سال ۲۰۰۰، ۴۸/۱ بوده و در سال ۲۰۱۹ به مقدار ۴۰/۱ کاهش یافته است؛ اما در بازه دوم مقدار ضریب خمیدگی از ۲۳/۱ به ۲۵/۱ و در بازه سوم از ۸۵/۱ به ۸۶/۱ و در بازه چهارم از ۱۵/۱ به ۱۸/۱ افزایش یافته است. در بازه اول زاویه مرکزی پیچان رودها از ۹۹/۲۱۹ به ۷۳/۱۸۹ کاهش یافته است و در سایر بازه ها شاهد روند افزایشی زاویه مرکزی در طی دوره مطالعاتی هستیم. بازه اول و سوم در هر دو دوره، به صورت پیچان رود بسیار توسعه یافته و بازه چهارم، از نوع پیچان رود توسعه یافته است؛ ولی در بازه دوم، نوع بازه از پیچان رود توسعه یافته به بسیار توسعه یافته تغییر یافته است و زاویه مرکزی از ۸۲/۱۴۳ به ۵۰/۱۶۳ رسیده است. درحالت کلی، تغییرات پلان فرم رودخانه گیوی، به صورت گسترش مئاندر های موجود، جابه جایی مسیر، افزایش انحنا و تشکیل مئاندرهای کوچک بوده و شکل گیری الگو و دینامیک 

تغییرات رودخانه , شاخص های هیدرولوژیکی, زاویه مرکزی, ضریب خمیدگی