فهیمه عربی علی آباد - دانشجوی دکتری گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
محمد زارع - دانشیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
حمیدرضا غفاریان مالمیری - استادیار گروه جغرافیا، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

تغییرات کاربری نقش مهمی در درک ارتباط متقابل بین فعالیت های بشر و محیط زیست دارد، بررسی این تغییرات به صورت توالی زمانی از گذشته و پیش بینی آن در آینده ضروری است. تهیه نقشه کاربری اراضی با بهره گیری از تکنیکهای سنجش از دوری، یکی از پرکاربردترین روش های تهیه نقشه کاربری اراضی و مقایسه کاربری های موجود است. هدف از این پژوهش، ارزیابی روند تغییرات اراضی حوزه شیرکوه در استان یزد و پیش بینی پوشش اراضی آن در سال ۲۰۲۴ است. بدین منظور نقشه های کاربری اراضی با استفاده از تصاویر سنجنده های TM و OLI لندست در سال های ۲۰۰۰ ،۲۰۰۸ و ۲۰۱۶ به روش طبقه بندی نظارت شده حداکثر احتمال تهیه گردید. سپس با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۸، پوشش اراضی در سال ۲۰۱۶ پیش بینی شد و با نقشه کاربری اراضی سال ۲۰۱۶ که از طبقه بندی نظارت شده با استفاده از تصویر ماهواره ای به دست آمده بود، صحت سنجی شد. با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال ۲۰۰۸ و ۲۰۱۶، پوشش اراضی مربوط به سال ۲۰۲۴ پیش بینی شد. نتایج روند تغییرات کاربری اراضی در ۱۶ سال مورد بررسی (۲۰۰۰-۲۰۱۶) نشان داد که بطور متوسط سالانه ۸۵/۱۶۱ هکتار از مراتع غنی، ۱۴/۱۳۱ هکتار از مراتع فقیر و ۷۲/۷ هکتار از مساحت اراضی کشاورزی کاسته و ۱۶/۴۵ هکتار در هرسال به کاربری شهری و ۷۲/۲۶۵ هکتار به مناطق کوهستانی اضافه شده است. باتوجه به اینکه پوشش مرتع بیشتر در مناطق کوهستانی دیده می شود دلیل افزایش مساحت کوهستان به دلیل کاهش مساحت مراتع بوده است. نتایج پیش بینی پوشش اراضی در سال ۲۰۲۴ نشان داد که ۵۵/۰ درصد از کاربری کشاورزی، ۸۲/۰ درصد از مرتع غنی، ۸۰/۰ درصد مرتع فقیر، ۵۱/۰درصد اراضی شهری و ۹۷/۰درصد کوهستان بدون تغییر باقی می مانند. امکان تبدیل زمین های کشاورزی به مسکونی و مرتع فقیر ۴۰/۰ درصد می باشد.

آشکارسازی تغییرات, حداکثر احتمال, مدل سلول خودکار مارکوف, تغییر کاربری اراضی, شیرکوه