حسین پرویزی - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
محمدرضا بحرانی - دانشیار روانشناسی، دانشگاه پیام نور مرکز عسلویه

کشف قهوه و سایر مواد کافئین دار، مانند چای، نتیجه کوشش نوع بشر برای کسب انرژی بیشتر، جهت انجام کارهای طاقت فرسا بود. بنابراین مصرف آن خیلی زود در سراسر جهان گسترش یافت. اما دیری نگذشت که به این مواد محرک وابسته شد زیرا که با ترک آن، عوارضی از قبیل: سردرد، خستگی و بی حوصلگی را تجربه می کرد. پژوهش های بعدی و بخصوص تحقیقات سال های اخیر نشان داد که ماده اصلی این نوشیدنی ها یعنی کافئین، محرک سیستم اعصاب مرکزی بوده و در مقادیر بالا، می تواند به بیقراری یا بیخوابی دامن بزند. لازم به ذکر است که بیماران روان رنجور یا نوروتیک، نسبت به عوارض تحریکی کافئین حساس تر بود و مشکلات بیشتری را با آن تجربه می کنند. نظر به اینکه تشدید بی قراری یا بی خوابی به وسیله کافئین، ممکن است منجر به پیامدهایی مانند تمایل زیاد به پناه بردن به مواد مخدر و یا حداقل، مصرف بی رویه آرام بخش ها شود که هردو با خطر سقوط در دام اعتیاد همراه می باشند، در پی یافتن گزینه ای بهتر و ایمن تر، و با توجه به مرسوم بودن چای به عنوان یک نوشیدنی غالب در ایران و شباهت بسیار زیاد آن با دم نوش شبه چای سیب از نظر طعم و رنگ، تصمیم بر این شد که این دم نوش را که از فرآوری و خشک کردن پوست سیب شیرین حاصل می شود، به عنوان یک جانشین نسبی- تدریجی در جهت پیگیری از پرمصرفی و سوء مصرف چای متداول معرفی نموده و موفقیت احتمالی این طرح را با انتخاب چهل داوطلب همگن از میان یک صد نفر، و تقسیم تصادفی آنها به دو گروه آزمایشی و گواه، با روش نیمه تجربی بیازمائیم. هرچند این پژوهش، در منطقه محدودی از شهر شیراز صورت پذیرفت اما برآوردهای اولیه حاکی از این بوده که زندگی بدون کافئین، یا حداقل، امکان تنظیم میزان کافئین دریافتی با توجه به وضعیت جسمی- روانی هر شخص وجود دارد و یافته های این پژوهش، نوید بی قراری کمتر و خواب آرام تر را به کسانی خواهد داد که از سوء مصرف یا پرنوشی ترکیبات کافئین دار آسیب دیده اند.

دمنوش شبه چای سیب/ چای مصرفی متداول / بیقراری/ بیخوابی/ افراد نوروتیک