بررسی تئوری آشوب در شهرسازی و معماری

با نگرش به شهرهای اسلامی در دوره های مختلف زمانی از اوایل اسلام تا اوایل دوره قاجار همواره متوجه میشویم پویایی فضا در شهرهای گذشته مسلمانان، تفاوت اصلی آنها با فضای شهری دوره های قبل از اسلام و معاصر در ایران بوده که از طریق پیچیدگی سازمان یافته حاصل شده، این پیچیدگی در یک سیستم باز اتفاق افتاده و اجزای آن ( فراکتال ها) با یک منطقی در طی زمانهای متمادی تکامل و رشد یافته، منجر به توسعه درونی در یک سیستم شهری شده اند که نظمی پنهان را در فضای آشوب شهری به همراه داشته اند. در بافت شهری گذشته، نظمی پنهان در فضای شهری، توسعه شهر را در حریمی مشخص سامان میداده و مشارکت های مردمی در تحقق این مهم نقش اصلی ایفا کرده است. همین موضوع از محوری ترین مباحث پایداری شهری است. این پژوهش سعی دارد با مطالعات اسنادی و تطبیقی، با رویکرد تئوری آشوب(هندسه فراکتال، منطق فازی و فضای آشوب) ، به عنوان یک تئوری سیستمیک، عوامل پویایی و پیچیدگی، غیر خطی بودن، نظم پنهان و خودسازماندهی فضایی را -که از مشخصات یک فضای آشوب در یک سیستم زنده است- در هنجارهای شهری و معماری گذشته اسلامی از جمله قوانین خصوصی گرایی و دولتی و قوانین موروثی اسلامی بررسی کند تا با دستیابی به تعاریف مشخصی از انسجام و پیچیدگی، نظم پنهانی موجود در شهرهای کهن، عدم یکپارچگی و نا هماهنگی شهرهای معاصر را که در حریمی نامشخص رشد مییابند را بازشناسی کرده، درنهایت در راستای تحقق پایداری شهری و معماری، عامل رشد درونزا که ناشی از فرهنگ و جهان بینی ایرانی - اسلامی بوده و خود سازماندهی حاصله از مشارکتهای مردم در تمام جنبه های زندگی شهری را که در یک سیستم زنده به فعالیت می پرداختند را به جای تخصص گرایی معرفی میکند.

Keywords:

آشوب , شهرسازی , معماری , اراک