یحیی صافی سیس - دکتری ترویج کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران
میلاد جودی دمیرچی - کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران
مژده ملکی - دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

در حال حاضر، اگرچه بهرهوری و پایداری بسیاری از فناوریهای حفاظت از محیطزیست به طور گستردهای در مراکز تحقیقات کشاورزی به اثبات رسیده است، ولی هنوز شمار زیادی از کشاورزان اطلاع و دانش کافی را از این فناوریها ندارند و دلیل این امر، آن است که این گونه فناوریها مستلزم جایگزینی مهارتهای مدیریتی، دانش و نیروی انسانی محلی با نهادههای خارجی است. این پژوهش با هدف تحلیل تاثیر نظام ترویج و آموزش کشاورزی در قالب روشهای آموزشی- ترویجی بر رفتارهای زیستمحیطی کشاورزان انجام گرفت. پژوهش حاضر، از نوع پژوهشهای توصیفی و علی- رابطهای است که با روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش، کشاورزان منطقه سیس واقع در شهرستان شبستر استان آذربایجان شرقی بودند (۴۴۸۷=N). برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. حجم نمونه ۳۵۰ کشاورز تعیین شد، که برای کاهش خطا و پوشش پرسشنامههای بیپاسخ، این تعداد به ۳۶۰ نفر افزایش یافت و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری دادههای پژوهش، پرسشنامه بود که روایی آن با استفاده از نظر استادان ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران و پایایی متغیرها با استفاده از پیش آزمون و ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. برای تحلیل دادهها از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس دادههای میدانی، شواهد کافی برای تایید اثر معنیدار «روشهای گروهی» و «نگرش زیستمحیطی» بر «رفتار زیستمحیطی» وجود داشت. همچنین اثر معنیدار متغیرهای «ترویج انفرادی» و «دانش زیستمحیطی» بر «نگرش زیستمحیطی» تایید شد. بر اساس نتایج حاصله، تلفیق روشهای فردی، گروهی و انبوهی در برنامههای ترویجی، برای افزایش تاثیر روشهای آموزشی- ترویجی، میتواند صورت گیرد، تا امکان همافزایی منابع آموزشی و روشهای آموزشی در یک بستر هماهنگ و منسجم فراهم شود.

رسانههای جمعی, ترویج انفرادی, روشها گروهی, حفظ محیطزیست