محمد مهدی حیدری - دانشگاه یزد
مهدی حدادزاده - دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی
فرزانه میرزائیان - دانشگاه یزد
مریم میرجلیلی - دانشگاه یزد

چکیده: زمینه و هدف: آترواسکلروز یک بیماری شریانی چندعاملی است که به دلیل برهمکنش فاکتورهای محیطی و ژنتیکی ایجاد می شود. جهش های ژنوم میتوکندری احتمالا اثر مستقیم در افزایش فشار اکسیداتیو دارند و درنتیجه باعث پیشرفت این بیماری می شوند. هدف از مطالعه اخیر، شناسایی تغییرات نوکلئوتیدی احتمالی ژن های میتوکندریایی ATP۶، ND۳ و COX۳ در بیماران ایرانی مبتلا به پلاک های آترواسکلروتیک است. روش بررسی: در این مطالعه مورد- شاهدی، از خون محیطی ۹۰ بیمار مبتلا به آترواسکلروز و ۹۵ فرد سالم، DNA ژنومی با روش استاندارد رسوب نمکی جمع آوری گردید. نواحی از ژنوم میتوکندری شامل ژن های ATP۶، ND۳ و COX۳ با روش PCR-SSCP مورد بررسی قرار گرفت و نمونه های دارای شیفت باندی جهت تعیین تغییرات نوکلئوتیدی دقیق، تعیین توالی شدند. داده های به دست آمده حاصل از آزمایشات با تست آماری فیشر (Fisher's exact) و توسط نرم افزار آماری Graphpad prism software مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از SSCP و تعیین توالی، منجر به تشخیص سه تغییر نوکلئوتیدی در ژن ATP۶ (یک پلی مورفیسم هم معنی در موقعیت m.۹۰۳۴G>A و یک SNP در موقعیت m.۹۰۵۵G>A که طی آن اسیدآمینه آلانین به تیروزین تبدیل می شود و یک واریانت هم معنی هتروپلاسمیک در موقعیت m.۹۱۶۲C>T) و سه تغییر نوکلئوتیدی در ژن COX۳ شد که عبارت بودند از واریانت هم معنی m.۹۶۰۲A>G و واریانت هم معنی m.۹۸۹۹T>C مربوط به اسیدآمینه هیستیدین و واریانت هموپلاسمی m.۹۹۲۹C>A که منجر به تغییر اسیدآمینه تیروزین به کدون ختم می شود. نتیجه گیری: از آنجا که ثابت شده است واریانت m.۹۰۵۵G>A خطر پیشرفت سرطان سینه را افزایش می دهد و از طرفی این پلی مورفیسم در جمعیت قفقازی مبتلا به پارکینسون نیز گزارش شده است، بنابراین می توان گفت که همراهی این جهش با عوامل مستعد کننده دیگر باعث افزایش وخامت بیماری های کرونری قلبی می شود. بررسی ژن های دیگر میتوکندریای می تواند در یافتن ارتباط تغییرات نوکلئوتیدی ژنوم میتوکندری با بیماری های قلبی- عروقی مهم باشد.

Atherosclerosis, Mitochondrial Genome, Nucleotide Variations, ATP۶, ND۳, COX۳, PCR-SSCP., آترواسکلروز, ژنوم میتوکندری, تغییرات نوکلئوتیدی, ATP۶, ND۳, COX۳, PCR-SSCP.