علی اکبر مشرف زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
مجتبی ملکی دلارستاقی

روند صنعتی شدن جوامع در قرن اخیر سبب بروز مشکلات زیادی از جمله پدیده آلودگی هوا شده است که این پدیده به دلیل عدم توانایی محیط در جذب آلاینده‌ها صورت می‌گیرد. آلاینده‌های هوا همگی تأثیرات منفی بر سلامت و محیط‌زیست دارند اما برخی از آن‌ها که به نام آلاینده‌های خطرناک هوا شناخته می‌شوند و شامل 188 آلاینده خاص و گروه شیمیایی هستند، اثرات شدیدتری را ایجاد می‌کنند. سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده، آلاینده‌های خطرناک هوا را بر اساس پتانسیل سرطانزایی به پنج گروه A تا E تقسیم کرده است که در همین خصوص در این مقاله برخی از معروف‌ترین و فراوان‌ترین آلاینده‌های خطرناک هوا با ذکر پتانسیل سرطانزایی مربوطه معرفی شده و اثرات آن‌ها بر سلامتی نیز ارائه شده است. همچنین بیان شده است که آلاینده‌ها چگونه از طریق مکانیزم سلولی بر بدن تأثیر می‌گذارند. سپس به منابع آلاینده خطرناک اشاره شده و برخی از مهم‌ترین منابع موجود در شهر تهران و آمار و ارقام مربوطه تشریح شده‌اند و با استناد به مطالعات صورت گرفته خصوصاً در تهران، مشاهده شده است که غلظت برخی از این آلاینده‌ها مانند بنزن در تهران بسیار بالاتر از حدود استانداردهای تنفسی بوده است

آلاینده خطرناک هوا، پتانسیل سرطانزایی، مکانیزم سلولی، مقادیر انتشار BTEX