مهدی گندمکار - مسئول آزمایشگاه فیزیکوشیمی خاک، سازمان حفاظت محیط زیست

در این مطالعه به منظور بررسی و تحلیل آماری میزان خطاها و وضعیت دقت و صحت آزمایشگاههای خاک در سنجش پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونه‌های خاک، یک نمونه خاک واحد به عنوان نمونه مجهول جهت اندازه‌گیری 7 پارامتر فیزیکی و 11 پارامتر شیمیایی، به 10 آزمایشگاه در 6 استان کشور ارائه و نتایج آنالیز دریافت شد. پس از شناسایی و جدایش داده‌های خارج از رنج و ضمن تامین شرائط توزیع نرمال در داده‌ها، اطلاعات آماری تک‌متغیره نتایج، محاسبه و مورد تحلیل قرار گرفت. بر این اساس مشخص شد میانگین ضریب تغییرات در پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک، به ترتیب 24.1% و 38.5% است. در این میان بیشترین ضریب تغییرات مربوط به پارامترهای منیزیم و بیکربنات در عصاره اشباع و کمترین آن در سیلت (در بافت خاک) و درصد اشباع مشاهده شد. همچنین بین بزرگی میانگین پارامترها و ضریب تغییرات آنها، یک رابطه نمایی معکوس با ضریب همبستگی 0.507=R2 بدست آمد. از سوی دیگر میزان خطای هر آزمایشگاه، بصورت نسبت انحراف از میانگین نتایج به میانگین، محاسبه و مشخص شد بطور متوسط، میزان خطای نتایج آزمایشگاهها در پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک، به ترتیب 21.6% و 34.3% است. در این بین تنها دو آزمایشگاه در هر دو بخش فیزیکی و شیمیایی، متوسط خطای کمتر از 20% داشتند که نشان‌دهنده ضعف عمومی آزمایشگاههای خاک در سنجش صحیح و دقیق نمونه‌های خاک است

مقایسه بین‌آزمایشگاهی، فیزیکوشیمی خاک ، خطای آنالیز، دقت، مطالعه آماری، ضریب تغییرات