تحلیلی بر ساختار کالبدی- فرهنگی شهرها با تاکید بر معماری بوم گرا (نمونه موردی: منطقه ۲ کلانشهر تبریز)

در سال های اخیر فرهنگ بومی آذربایجانشرقی، تحت تاثیر فرهنگ جهانی نتوانسته در نسلهای امروزی جایگاه مناسب ماهیتی پیدا کند. امروزه طراحی مکانهای فرهنگی غالبا از دست معماران خارج شده است که خوراک بصری کوتاه مدتی را برای جلب توجه مسافران تولید میکنند که حاصل امر کاریکاتورهایی از سبکهای مختلف معماری است. در واقع طراحی این مکانها امروزه به تزئین پوسته ها تقلیل پیدا کرده و طراحی ها یکنواخت شده و معماری بومی ایران به دست فراموشی سپرده شده است. از اینرو شهر تبریز به دلیل ظرفیت های ارزشمند تاریخی، فرهنگی و جاذبه های طبیعی و کالبدی پایتخت فرهنگ و تمدن ایران زمین محسوب میشود. عوامل بسیاری از جمله عوامل فرهنگی و جریانها و مکاتب فکری حاکم و الگوهای شهرنشینی جهان در ساختار کالبدی یک شهر تاثیرگذار میباشد. از آنجایی که ساختار کالبدی شهر برآیند تمام نیروهایی است که باعث به وجود آمدن و شکل گیری یک سکونتگاه میشود و دارای نمود عینی و ذهنی است. امروزه آگاهی از ساختار کالبدی شهر و دلایلی که در دوره های مختلف بر چگونگی گسترش فضایی آن حاکم بوده، برای کنترل گسترش آن ضرورت دارد و یکی از عوامل مهم تاثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و طراحان شهری است. پژوهش پیش رو از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر روش پرسشنامه است. هدف این پژوهش بررسی تحلیلی ساختار کالبدی میزان تاثیر معماری بومگرا بر کالبد و فرهنگ شهر تبریز میباشد. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و میدانی به صورت تلفیقی استفاده شده است. بر اساس مطالعات انجام یافته، در بین شاخصها و عوامل اثرگذار؛ در رتبه اول شاخص کیفیت نظافت و تمیزی شهر تبریز با بیشترین رضایت برابر با ۶۲.۵ درصد، در رتبه دوم شاخص توسعه امکانات و زیرساختها با امتیاز ۵۶.۲۵ درصد، در رتبه سوم شاخص امنیت و رفاه اجتماعی با امتیاز ۴۶.۸۷ درصد در بین سایر شاخص دارای بیشترین رضایت بودهاند. در وضعیتی که شرایط اقتصادی و نوع رسانه ها ثابت باشد، فرهنگ میتواند تحت تاثیر از بافت شهر دچار تغییر و تحول گردد. از سوی دیگر خود مفهوم فرهنگ با وسعتی که دارد شامل عناصر گوناگون میشود که هر کدام به عنوان مظروفی به گونهای متفاوت از عناصر کالبد شهر(مظروف) تاثیر میگیرند.

Keywords:

کالبد شهری , فرهنگ , معماری بوم گرا , تبریز.