محمد استوار - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جن
محمد چالکش امیری - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی اصفهان

امروزه با توجه به بحران فزآینده محیط زیست بحث کاهش تخریب محیط زیست نه فقط به عنوان یک انتخاب، بلکه باید به عنوان یک اجبار در فرآیند های مهندسی شیمی به کار گرفته شود. نحوه انجام فرآیند، شیوه کنترل و مونیتورینگ، میزان و نوع ضایعات تولیدی فرآیند، همگی عواملی هستند که مستقیما بر محیط زیست تأثیر گذارند.یکی از عمده ترین مشکلات آبهای صنعتی سختی آن است. تشکیل رسوب سخت، کاهش انتقال حرارت، افزایش مصرف انرژی و نیاز به تمیزکاری شیمیایی از جمله عواملی هستند که منجر به افزایش هزینه های عملیاتی و آلودگی محیط زیست می شوند. در این مقاله فرآیند سختی گیری آب صنعتی به روش آهک زنی مورد بررسی قرار گرفته است. در این روش سختی آب را توسط یک ماده سختی آور (آب آهک) تا محدوده ppm 50~30 کاهش میدهند، از این رو نحوه کنترل عملکرد برای دستیابی به مقدار آهک مصرفی و سختی خروجی بهینه از اهمیت زیادی برخوردار است و مطلوب بودن فرآیند را مستقیما تحت تاثیر قرار میدهد. در حال حاضر کنترل عملکرد کلاریفایر سختی گیر آب بر مبنای کنترل قلیاییت ساده (P) وکل (M) میباشد، بطوریکه عملکرد مطلوب وقتی بدست می آید که P-M2 مقداری بزرگتر از صفر و در حدود 5 داشته باشد.با انجام آزمایشات در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی مشاهده شد که کنترل عملکرد بر مبنای قلیاییت همیشه درست و قابل اعتماد نیست و منجر به حصول حداقل سختی در خروجی نمیشود. علاوه بر این استفاده از این روش مستلزم انجام آزمایشات وقت گیر و استفاده از مواد شیمیایی (تیترانت و شناساگر) و تولید پساب آزمایشگاهی است. در عین حال مشخص شد که می توان از اندازه گیری هدایت الکتریکی به عنوان یک روش کم هزینه، بدون نیاز به مصرف مواد شیمیایی و بدون تولید پساب آزمایشگاهی برای مونیتورینگ و کنترل عملکرد کلاریفایر استفاده کرد که منجر به حصول حداقل سختی و حداقل لجن رسوبی خواهد شد

سختی آب، عملکرد، کلاریفایر، قلیاییت، هدایت الکتریکی