سید مهدی امامی جمعه - استاد دانشگاه اصفهان

آیا حوزه ای فراتر از عقل که منطق ناپذیر و احکامش ضد عقل باشد, وجود دارد؟ این پرسش, همواره عرفان را به رویا روئی در برابر فلسفه فرا خوانده است. از این رو دو حوزه «عقل» و «طور وراء عقل» و نسبت بین این دو, همیشه مورد توجه عرفا, عرفان شناسان و دین پژوهان در غرب مسیحی و شرق اسلامی بوده است. استیس ضمن تفسیر عبارتی ار مایستر اکهارت, یکی از بزرگترین عرفای مسیحی, براین باور است که احکام طور وراء عقل منطق ناپذر است. در این زمینه, ملاصدرا ضمن بیان عبارات غزالی و عین القضات و تفسیر آنها, نظریه دیگری را پرورانده که قابل توجه است. در نظریه او لطایف و دقایقی وجود دارد که به انها کمتر پرداخته شده است. ما در این نوشته, سعی کردیم که به اساسی ترین جنبه های نظریه ملاصدرا بپردازیم و برای اینکه عمق نگاه او بیشتر نمایان شود از روش تطبیقی استفاده کردیم.

عقل, طور وراء عقل, پارادوکس, وحدت وجود, تمثیل