حسین عظیمی - دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی
عبدالمجید آهنگری - دانشجوی دوره دکترا، دانشگاه تربیت مدرس

  در رابطه با تحولات بخش صنعت، یکی از موضوعات اساسی، تاثیر سیاستهای ارزی و تجاری بر این بخش است. این تحقیق، تاثیر سیاستهای مذکور بر بخش صنعت در ایران را برای دوره ۷۷-۱۳۴۲، از کانال نرخ موثر ارز، به مفهوم نرخ رسمی ارز تعدیل شده بوسیله عناصر سیاستهای بازرگانی (سود بازرگانی، عوارض گمرکی، یارانه و... واردات و صادرات) بررسی نموده است. برای این منظور از مفاهیم نرخ موثر ارز واردات (EERM)(۳) نرخ موثر ارز صادرات (EERX)(۴)، و شاخص نرخ موثر ارز نسبی یا شاخص تبعیض تجاری (BI = EERM/ EERX) استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله، در سالهای ۵۲-۱۳۴۲، سیاستهای دولت در زمینه تعیین نرخ رسمی ارز و دیگر عناصر تجارت خارجی (بطور کلی مالیات، یارانه واردات و یا صادرات) در راستای استراتژی جانشین واردات و برای ۵۷-۱۳۵۳، در جهت تشویق صادرات بوده است. پس از انقلاب بجز سالهای ۶۰-۱۳۵۸که جهتگیری بنفع جایگزینی واردات بوده، در سایر سالها، سیاستهای فوق، در جهت تشویق صادرات اتخاذ شده است. همچنین نتایج بخش دیگر تحقیق، حاکی از رابطه منفی و معنی دار نرخ موثر ارز واردات با ارزش افزوده صنعت و رابطه مثبت و معنی دار نرخ موثر ارز صادرات با صادرات کالاهای صنعتی است.

سیاستهای ارزی, تجارت, صنعت, ایران, سیاستهای بازرگانی, صادرات, واردات