سید صادق حقیقت - استادیار رشته علوم سیاسی در دانشگاه مفید و محقق حوزوی

هدف مقاله حاضر دو امر است: طبقه بندی نظریه­های مربوط به ارتباط دین و سیاست (و هم­چنین نهادهای آن دو) و تبیین چرایی هر نظریه با رجوع به مبانی نظری آنها. این مقاله بر اساس گونه­شناسی خاصی  بین ارتباط دین و سیاست و رابطه روحانیت و دولت تفکیک قائل می­شود. در خصوص بحث اول, برخی معتقدند دین به سیاست می­پردازد، در حالی که برخی دیگر این ارتباط را نفی می­کنند. گروه اول خود به سه قسم حداکثری­ها، منطقه­الفراغی­ها و حداقلی­ها و گروه دوم به دو قسم متدینان و دین ستیزان تقسیم می­شوند.قسمت دوم مقاله به ارتباط نهاد دین (روحانیت و فقها) و دولت می­پردازد. این رابطه ممکن است یا به صورت ادغام (و اتحاد) یا تعامل (و همکاری) و یا استقلال (و جدایی) تصور شود.

سکولاریسم, حداکثری, حداقلی, منطقه الفراغی