حمید مطیعیان - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل، ایران
محمد آزموده - گروه مهندسی راه و ترابری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل، ایران

استفاده روزافزون از وسایل نقلیه موتوری یکی از پیامدهای شهرنشینی است که افزون بر بروز مشکلاتی همچون ترافیک و آلودگی هوا، موجب کاهش فعالیت فیزیکی افراد و به­تبع آن، سلامت عمومی جامعه خواهد شد. درنتیجه، یکی از موثرترین راهکارهای مقابله با این چالش در دهه های اخیر، افزایش دسترسی افراد به انواع کاربری­های شهری به­وسیله کاهش مسافت سفر یا اختلاط مناسب کاربری­ها بوده است؛ بنابراین این چالش موجب شد تا پژوهشگران مختلفی در سراسر دنیا برای رفع این مشکل، در پی شیوه­های نوین مدیریت شهری باشند. یکی از مهم ترین روش­های افزایش دسترسی، اختلاط مناسب کاربری­ها در مناطق شهری است. در نوشتار پیش رو با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به­عنوان تحلیل­گر مکانی و شاخص جینی به­مثابه شاخص میزان عدالت در توزیع، برابری در توزیع کاربری­های شهری در طول معابر محله ولیعصر، واقع در منطقه ۶ شهرداری تهران محاسبه شده است. این تحلیل براساس تعداد کاربری­های موجود در دهک­های طولی هر معبر، میزان برابری در توزیع کاربری­های هر معبر را با شاخص جینی برای معبر و محله بیان کرده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که محله ولیعصر با شاخص جینی ۳/۰ از برابری کمابیش مناسبی در توزیع کاربری­ها برخوردار است. افزون بر این، مقایسه نتایج با یافته­های دیگر مطالعات نشان می­دهد که شاخص جینی هر محله می­تواند نماینده مناسبی برای اندازه­گیری میزان اختلاط کاربری، قابلیت پیاده­روی و دسترسی به زیرساخت­های شهری و حمل و نقلی در سطح یک منطقه شهری باشد؛ همچنین به­دلیل ماهیت عدالت­محور، این شاخص می­تواند درکنار دیگر فاکتورها در برنامه­ریزی­های منطقه­ای یا شهری استفاده شود

اختلاط کاربری, عدالت فضایی, شاخص جینی, تحلیل مکانی, سیستم اطلاعات جغرافیایی