فاطمه بیگلری قوچان عتیق - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
آزیتا فراشی - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
میترا شریعتی نجف آبادی - گروه سامانه های جغرافیایی، دانشکده علوم زمین شناسی، دانشگاه تنت، هلند

تنوع زیستی درزمره مهم­ترین شاخص­های تنوع و پویایی اکوسیستم است. پرندگان به­عنوان شاخصی کل­نگر نشان­دهنده تنوع زیستی اکوسیستم، مطلوبیت زیست­گاه و سایر شرایط زیستی لازم برای هر گونه هستند؛ از این رو مطالعه روی پرندگان به­ویژه پرندگان مهاجر، به­مثابه یک شاخص کل­نگر اهمیت خاصی دارد. با توجه به لزوم انجام مطالعات در این زمینه، نوشتار پیش رو با هدف بررسی مطلوبیت زیست­گاه و شناسایی مهم­ترین متغیرهای محیطی موثر بر پراکنش گونه غاز خاکستری به­عنوان یک گونه مهاجر و شاخص در ایران صورت گرفت. با بهره گیری از ۲۳ متغیر محیطی و با استفاده از ۹ مدل موجود در بسته نرم­افزاری بایومد تحت نرم افزار R پراکنش گونه در سه تیپ زیست­گاهی زمستان­گذران، تابستان­گذران و جوجه­آور و همچنین مکان­های توقف ­شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد که مدل­های مورد استفاده در مدل­سازی پراکنش گونه از صحت بالایی در بررسی پراکنش گونه برخوردار هستند. به­طور کلی، متغیرهای دما و بارش بیشترین اهمیت و متغیرهایی همچون پوشش گیاهی و فاصله تا جاده­ها کمترین اهمیت را در پراکنش گونه غاز خاکستری در سطح ایران دارند. براساس نتایج به­دست­آمده، ۹۱/۱۵% از سطح ایران به­عنوان زیست­گاه­های مطلوب گونه شناسایی شد که به میزان ۹۵/۱۵% با مناطق حفاظت شده هم­پوشی دارد؛ بنابراین، روش استفاده­شده در پژوهش حاضر به­درستی زیست­گاه­های مطلوب گونه­ را شناسایی کرده و می­تواند به­عنوان روش مناسبی برای مدل­سازی مطلوبیت زیست­گاه گونه­های مشابه استفاده شود که این امر از دیدگاه حفاظت و ارائه برنامه­های جامع و کاربردی مدیریت حیات­وحش امری بسیار ضروری است

تنوع زیستی, حفاظت, شبکه حفاظتی, بایومد, نرم افزار R