لیلا صفا - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
اکرم جوزی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت امنیت غذایی روستاییان شهرستان زنجان و تعیین رابطه آن با مشخصه ­های جمعیت شناختی آنان بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمامی سرپرستان خانوار در مناطق روستایی شهرستان زنجان بود که بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)، تعداد آن ها ۲۵۸۶۴ خانوار گزارش شده است. با توجه به فرمول بارتلت و همکاران (۲۰۰۱)، حجم نمونه ۳۷۹ نفر برآورد گردید که برای دستیابی به نمونه ­ها از روش نمونه­ گیری چندمرحله ­ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده ­ها در این پژوهش پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن با نظر پانلی از کارشناسان و متخصصان در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، در مرحله پیش ­آزمون از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای بخش­ه ای مختلف پرسشنامه در حد مناسب (بالای ۰/۷) بود. بر اساس نتایج تحقیق در خصوص وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی بر مبنای شاخص­های نه­ گانه مقیاس دسترسی ناامنی غذایی خانوار مشخص شد که بیشترین فراوانی (۴/۶۷ درصد) مربوط به پاسخگویانی بود که در وضعیت ناامنی شدید به سر  می ­بردند. نتایج تحلیل همبستگی حاکی از آن بود که متغیر وضعیت امنیت غذایی با متغیرهای سابقه کار کشاورزی، فاصله روستا با نزدیک­ترین شهر و فاصله روستا با نزدیک ­ترین بازار و مرکز خرید رابطه منفی و معنی­دار و با سه متغیر مساحت اراضی آبی، میزان درآمد ماهانه از فعالیت غیر کشاورزی و سطح مشارکت و ارتباطات اجتماعی رابطه مثبت و معنی ­دار داشت. با توجه نتایج آزمون مقایسه ای مشخص شد که بین وضعیت امنیت غذایی پاسخگویان مطالعه شده برحسب متغیر شغل اصلی تفاوت معنی دار وجود داشت.

شهرستان زنجان, ناامنی غذایی, روستاییان, مشخصه های جمعیت شناختی