مریم طهماسب عالی - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran
رضا درویش زاده - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran
امیر فیاض مقدم - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran

در یک برنامه اصلاحی اطلاع از نحوه عمل ژن ها مهم می باشد چرا که اطلاعات در این زمینه به محقق در طراحی برنامه های تلاقی و انتخاب موثر کمک می نماید. در این پژوهش، ارزش اصلاحی صفات مختلف زراعی در توتون های شرقی تحت تنش گل جالیز با استفاده از بهترین پیش بینی نااریب خطی (BLUP) برآورد شد. برای این منظور ۸۹ ژنوتیپ توتون شرقی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون علف هرز گل جالیز (نرمال) و تنش گل جالیز طی دو سال زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. تنش گل جالیز از طریق اختلاط ۰۶/۰ گرم بذر گل جالیز با خاک گلدان اعمال شد. ژنوتیپ C.H.T.۲۰۹.۱۲e × F.K.۴۰-۱ عملکرد بالایی در هر دو شرایط نرمال و تنش گل جالیز داشت و از نظر شاخص تحمل و پایداری عملکرد نیز جزو ژنوتیپ های مطلوب بود. ژنوتیپ Rustica برترین ژنوتیپ از نظر ارزش اصلاحی اکثر صفات مورد مطالعه در هر دو شرایط نرمال و تنش گل جالیز بود. در تجزیه خوشه ای بر اساس ارزش اصلاحی صفات، ژنوتیپ های توتون در هریک از شرایط نرمال و تنش گل جالیز به ترتیب در ۶ و ۵ گروه تقسیم شدند؛ به طوری که توزیع ژنوتیپ ها در گروه ها بسته به شرایط متفاوت بود. بالاترین وراثت پذیری در شرایط نرمال در وزن تر ریشه و در شرایط تنش گل جالیز در صفت وزن تر برگ مشاهده شد. نتایج بررسی نشان داد ژنوتیپی که عملکرد اقتصادی خوبی دارد ممکن است ارزش اصلاحی آن کم باشد. بنابراین در نظر گرفتن اطلاعات ارزش اصلاحی در کنار میانگین فنوتیپی صفات می تواند کارایی برنامه های اصلاحی را افزایش دهد.

Breeding value, Broomrape, Heritability, Obligate parasite, Source of resistance, Tobacco, ارزش اصلاحی, پارازیت اجباری, توتون, گل جالیز, منبع مقاومت, وراثت پذیری