سمیرا میرشفیعی - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حسین انصاری - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کامران داوری - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علی نقی ضیایی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

برنامه ریزی منابع آب سطحی نیاز به برآورد مولفه های بیلان آب در مقیاس های مکانی و زمانی مختلف دارد. از طرفی با توجه به عدم کفایت ایستگاههای مشاهداتی به لحاظ تعداد، پراکندگی و ثبت داده زمانی، مدلسازی عددی وضعیت سطح زمین ضروری است. در این تحقیق مدل Noah-MP با هدف مقایسه دو طرحواره SIMTOP و BATS در برآورد رواناب و همچنین ارزیابی طرحواره پوشش گیاهی پویا برای برآورد تبخیر-تعرق واقعی حوضه آبریز نیشابور در گام زمانی ماهانه در سالهای ۲۰۰۹-۲۰۰۰ به کار گرفته شده است. به دلیل دقت کم و پراکندگی ایستگاههای هیدرومتری، از خروجی مدل SWAT برای ارزیابی استفاده شد. به منظور توسعه مدل ابتدا تحلیل حساسیت رواناب خروجی مدل نسبت به پارامترهای مدل انجام شد که بیشترین و کمترین حساسیت را به ترتیب به پارامتر خاک در رابطه کلب _هورنبرگر (b) و ضریب محو رواناب (f) داشت. بهترین مقدار معیارهای ارزیابی کارایی مدل شامل R۲، NSE وRMSE برای رواناب شبیه سازی شده توسط طرحواره BATS به ترتیب متعلق به مناطق کوهستانی با مقدار ۸۱/۰، ۶۴/۰ و ۹۱/۱، سپس مناطق دشت و کمترین آن ها برای رواناب شبیه سازی شده مناطق کوهپایه بود. براساس نتایج این تحقیق، مدل BATS در مناطق دشت و کوهپایه نتایج بهتر و مدل SIMTOP در مناطق کوهستانی نتایج تقریبا مشابه با نتایج BATS داشت. طرحواره پوشش گیاهی پویا توانسته است همگام با مراحل رشد گیاه تغییرات تبخیر- تعرق را شبیه سازی کند. مدل Noah-MP مقدار میانگین سالیانه تبخیر- تعرق را ۳۰۵ میلیمتر برآورد کرد.

حوضه نیشابور, طرحوارهBATS, طرحواره پوشش گیاهی پویا, طرحوارهSIMTOP, مدل Noah-MP