ردپای اکولوژیک آب و آب مجازی محصولات گندم و برنج در استان خوزستان در راستای مدیریت پایدار منابع آبی

عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب در کشور مدیریت منابع آب را، بخصوص در بخش کشاورزی ، با چالش روبرو ساخته است. در این ارتباط مبادلات بین المللی محصولات کشاورزی و جابجائی آب نهفته در آن ها که به آن آب مجازی گفته می شود، می تواند یکی از راه کارهای مدیریت آب باشد. در این پژوهش به بررسی ردپای اکولوژی آب و شاخص آب مجازی در تولید محصولات برنج و گندم در استان خوزستان پرداخته شده است. برای برآورد نیاز خالص آبی محصول (CWR) ، مقدار ضریب گیاهی (Kc) و عمق ریشه محصولات از نرم افزار استاندارد فائو (CROPWAT.۸) استفاده شده است. برای دریافت اطلاعات از کشاورزان منطقه از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. بدین منظور پس از تعیین نمونه آماری به وسیله فرمول کوکران نمونه برداری به تعداد ۱۵۲نفر انجام گرفت. برای محاسبه ردپای اکولوژیک آب در منطقه از روش «بالا به پایین» استفاده شد. در این روش ردپای اکولوژیک آب هر منطقه شامل دو مولفه ردپای اکولوژیک آب داخلی (WFi) و ردپای اکولوژیک آب خارجی (WFe) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی و مقایسه دو گیاه گندم و برنج در دشت های مختلف استان خوزستان نشان دهنده پتانسیل بالای استان در تولید گندم مورد نیاز استان و صادرات مازاد آن به خارج از استان می باشد. همچنین تحلیل یافته ها نشان داد که کشت گیاه برنج در استان خوزستان بجز در نواحی بسیار محدودی در بخش های هفتگل و باغملک، به دلیل مصرف زیاد آب صرفه اقتصادی ندارد. لذا در برنامه ریزی های توسعه کشاورزی باید از کشت گیاه برنج جلوگیری نمود.

Keywords:

آب مجازی , ردپای اکولوژی , روش بالا و پایین , استان خوزستان