سید رضا نجیبی - بخش اقتصاد ، دانشکده اقتصاد و مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
رضا اکبریان - بخش اقتصاد ، دانشکده اقتصاد و مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
پرویز رستم زاده - بخش اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

پس از بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ و آشکار شدن اثرات مخرب مشکل عدم بازپرداخت تسهیلات بانکی بر دیگر بخش‎های اقتصاد جهانی، مسئله ریسک اعتباری در نظام‎های مالی سراسر جهان به عنوان یکی از عوامل اصلی عدم موفقیت بانک‎ها و موسسات مالی مورد توجه جدیتری قرار گرفته است؛ ازاین رو بررسی عوامل موثر بر این ریسک در جهت بهبود روش‎های مدیریت آن اهمیت قابل توجهی دارد. نظر به تحقیقات فراوان، متغیرهای کلان اقتصادی، از عوامل تاثیرگذار بر نرخ نکول تسهیلات بانکی شمرده می شوند. با توجه به مطالب یادشده در این تحقیق که به روش اسنادی و کتابخانه ای انجام می شود، اثر تغییر در متغیرهای کلان اقتصادی بر نرخ نکول تسهیلاتی که براساس عقود اسلامی مشارکت و فروش اقساطی پرداخت شده‎اند، با استفاده از داده‎های سالانه مربوط به بانک‎های منتخب (اقتصاد نوین، انصار، پارسیان، پاسارگاد، تجارت، دی، سامان، سینا، صادرات، کارآفرین و ملت) از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۵ و از روش گشتاورهای تعمیم یافته بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که نرخ نکول تسهیلات پرداخت شده براساس این دو عقد اسلامی، از نوسانات متغیرهای کلان اقتصادی تاثیر می‎پذیرند. همچنین، می‎توان گفت که ریسک اعتباری در عقد فروش اقساطی حساسیت بیشتری نسبت به عقد مشارکت در برابر نوسانات متغیرهای کلان اقتصادی دارد و نیز نوسانات نرخ ارز، بیش از دیگر متغیرها بر ریسک اعتباری این عقود اسلامی اثر می‎گذارد.

ریسک نکول تسهیلات, گشتاورهای تعمیم یافته, قرارداد مشارکت, متغیرهای کلان اقتصادی, بانک‎های ایران