علی اسکندری - دانشجوی کارشناسی ارشد معدن استخراج
علی عالی انوری - استادیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه کاشان

گسترش فعالیت های عمرانی به ویژه راه سازی در ایران، ضرورت بررسی و مطالعه پایداری ترانشه ها و نقاط حادثه خیز درمسیر راه ها را از نقطه نظر فنی و مهندسی اجتناب ناپذیر کرده است. آزادراه اصفهان شیراز در طی مسیر خود از میان تودهسنگ های با ویژگی های ژئومکانیکی متفاوت عبور می کند در این مقاله به بررسی روش های پایدارسازی کیلومتراژ ۲۸۳ + ۰ ازاین آزادراه که از میان تود سنگ های ضعیف و نرم سازند گورپی عبور می کند پرداخته شده است. توپوگرافی نسبتا شدید،حجم سنگین ترافیک و شرایط اقلیمی محدوده ازجمله برف گیر بودن آن در برخی از فصول سال احتمال ریزش سنگ و یازمین لغزش را بالا برده است. هدف از این مطالعه بررسی چگونگی پایداری ترانشه های موجود با در نظر گرفتن گزینه هایمتفاوت از نظر فنی است. لذا با در نظر گرفتن ویژگی های ژئومکانیکی و مقاومتی توده سنگ ها درمحدوده با استفاده از روشالمان محدود (نرم افزار Flac۳d) شیب های پایدار محاسبه و سپس با در نظر گرفتن سایر روش های پایدارسازی نظیر احداثدیواره حائل، ۲ رشته گالری با طول ۳۵۰ متر و ارتفاع ۱۰ متر و یا احداث دو رشته تونل ، از نقطه نظر مهندسی ارزش (VE)این گزینه ها با هم مقایسه شدند. نتایج بررسی های فنی و اقتصادی نشان می دهد گزینه های احداث دیوار حائل با ضریبایمنی ۱.۴۱ و همچنین کاهش شیب به ۱:۲ با فاکتور ایمنی ۱.۳۱ عملا هم به لحاظ فنی و مسایل اجرایی و هم هم با در نظرگرفتن مسائل اقتصادی و زمان اجرای پروژه از احداث گالری و تونل مناسب تر هستند بدیهی است در صورت اجرای ترانشه هابا دیواره حائل و اصلاح شیب، توجه به پتانسیل بالای هوازدگی توده سنگ مارنی و همچنین شرایط آب و هوایی منطقه، بهمنظور حفاظت سطوح ترانشه های سنگی با استفاده از شاتکریت ضروری است.

مهندسی ارزش، پایداری شیب، ترانشه، راهسازی، نرم افزار FLAC۳D