رسول عبدالله زاده - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی آفاق، ارومیه، ایران
عباس مکرم حصار - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، موسسه آموزش عالی آفاق، ارومیه، ایران
سعید مشکینی - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، موسسه آموزش عالی آفاق، ارومیه، ایران

گونه Heterodera Schachtii، یکی از مهمترین عوامل بیماریزای چغندر قند در دنیا است. این نماتد در اکثر مناطق تحت کشت این گیاه در ایران گسترش دارد و موجب کاهش عملکرد و میزان قند موجود چغندر تولید شده در مزارع آلوده میشود. جمعیت های مختلف H. Schachtii از لحاظ خصوصیات مرفولوژیکی بسیار متفاوت هستند و شناسایی آنها بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی و مرفومتریکی سیست هاولاروهای سن دوم بسیار وقت گیر بوده و نیازمند مهارت و دقت زیاد می باشد. به منظور بررسی تنوع مرفولوژیکی و مولکولی جمعیتهای مختلف Heterodera schachtii در مزارع چغندر قند شهرستان چالدران استان آذربایجان غربی، در سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۵ نمونه خاک و ریشه از مزارع چغندر قند شهرستان چالدران جمع آوری گردیده و پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه دانشگاه آفاق، شستشوی خاک و استخراج سیستها از خاک و غده های آلوده انجام شد. برشهای لازم از مخروط انتهای سیستها تهیه شد و لاروهای سن دوم تثبیت و به گلیسیرین منتقل شدند. شناسایی مقدماتی بر اساس خصوصیات مخروط انتهای بدن سیست و همچنین مشخصات لاروهای سن دوم انجام شد. برای شناسایی مولکولی و تعیین جایگاه فیلوژنتیکی، در مورد تعدادی از گونه های شناسایی شده، ناحیه ITS۱-۵.۸s-ITS۲ تکثیر و توالی-یابی شد. درخت فیلوژنتیکی بر اساس روش Minimum evolution Maximum liklihood و Neghbor joining ترسیم گردید. توالی های گونه های شناسایی شده در کنار سایر توالی های موجود در بانک ژن که مربوط به این گونه بودند، قرار گرفتند و این امر تاییدی بر شناسایی مرفولوژیکی بود.

چغندر قند، سیست، نماتد، شناسایی، مرفولوژیکی، مولکولی