حمید درویش نیا - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵، ایران دکتری تخصصی بیوسیستماتیک جانوری

بند پایان بزرگترین گروه از جانوران بی مهره بوده و حدود ۸۴ درصد گونه های شناخته شده جانوران متعلق به این شاخه می باشند. به دلیل برخورداری از قابلیت های بسیار زیاد مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، با اکثر اکوسیستم های طبیعی سازگاری پیدا کرده اند. با توجه به اهمیت بندپایان در علوم زیستی، علوم کشاورزی و پزشکی، و اهمیت اطلاع از این جانوران که به عنوان گرده افشان، آفت، انتقال دهنده بیماری و یا به عنوان شاخص های زیستی مطرح هستند، این مطالعه در بهار و تابستان سال ۱۳۹۹ به منظور شناسایی بندپایان خاکزی جنگل های بلوط کبیرکوه در استان ایلام انجام گرفت. نمونه برداری با استفاده از روش تله گذاری (Pitfall و یا به صورت مستقیم با دست انجام گرفت. در مجموع تعداد ۱۳۱۱ نمونه متعلق به پنج رده، ۱۳ راسته و ۱۹ خانواده از بند پایان مختلف جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که قاب بالان، مورچه ها و خرخاکی ها بیشترین تنوع و فراوانی را در بین نمونه های جمع آوری شده داشتند. بیشترین تعداد بند پایان در منطقه مورد نمونه برداری در فصل بهار و در تله های چاله ای مشاهده گردید. در اواخر تابستان و اوایل پاییز تعداد بندپایان کاهش یافته بود. با توجه به نتایج این تحقیق و اهمیتی که بند پایان در زنجیره های غذایی و حفظ تعادل طبیعی اکوسیستم های مختلف، از جمله جنگل های بلوط دارند پیشنهاد می گردد برنامه های حفاظت از تنوع زیستی این اکوسیستم ارزشمند مورد توجه بیشتری قرار گیرند.

تنوع زیستی، بندپایان، اکوسیستم جنگلی، ایلام، قاب بالان.