بررسی باقیمانده هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک های آلوده به ترکیبات نفتی در شهرستان شهرکرد در سال ۱۳۹۲

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) گروه بزرگی از آلایند های محیطی را تشکیل می دهند که به دلیل سمیت، سرطان زایی و نیز مقاومت نسبت به تجزیه از اهمیت خاصی برخوردار هستند. منشا اصلی ورود آن ها به محیط، نفت و فراورده های نفتی می باشد. این مطالعه با هدف تعیین باقیمانده هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک های آلوده به ترکیبات نفتی در شهرستان شهرکرد انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، از سه نوع سایت آلوده در شهرستان شهرکرد (سایت حومه خطوط انتقال نفت پس از حادثه شکستگی خط لوله، سایت در معرض دود اگزوز و سایت مخازن ذخیره سوخت) به صورت تصادفی نمونه برداری انجام و غلظت فنانترن و پایرن پس از استخراج توسط دستگاه کرواتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. یافته ها: میانگین غلظت فنانترن و پایرن در سایت حومه خط انتقال به ترتیب ۸/۶±۱۴/۲۴ و ۴۲/۲۰±۶۷/۵۰، میلی گرم بر کیلوگرم در سایت مخازن ذخیره به ترتیب ۰۲/۰±۲۲/۰ و ۱±۵/۲ میلی گرم بر کیلوگرم و در مناطق در معرض دود به ترتیب ۴۵/۱۹±۲۴/۳۲ و ۲۳/۳۶±۳۲/۶۱ میلی گرم بر کیلوگرم بود. رابطه بین غلظت های فنانترن و پایرن در سایت حومه خط انتقال و مخازن نفت با توجه به استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آژانس ثبت بیماری ها و مواد سمی (ATSDR) و همچنین در سایت در معرض دود اگزوز با توجه به استانداردWHO معنی دار می باشند که نشانگر آلودگی شدید در این مناطق می باشد. نتیجه گیری: غلظت فنانترن وپایرن در سایت حومه خط انتقال با کاربری کشاورزی به طور متوسط به ترتیب ۲۰۰ و ۵۰۰ برابر استاندارد WHO برای خاک های کشاورزی (خاک غیر آلوده) و غلظت فنانترن و پایرن برای پمپ بنزین های اندازه گیری شده به طور متوسط ۶ و ۱۲ برابر استاندارد WHO برای سایت های در معرض اگزوز اتومبیل اندازه گیری شده است؛ بنابراین بایستی راهکارهای مناسب پالایش (از جمله زیست پالایی) این خاک ها مد نظر قرار گیرد.

Keywords:

Aromatic hydrocarbon , Petroleum compounds , Soil contamination , Shahrekord , هیدروکربن آروماتیک , ترکیبات نفتی , آلودگی خاک , شهرکرد