سعید رفیع پور - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
مریم رحمانی - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

تقویت و حفظ وحدت ساختارهای اجتماعی و فضایی ضرورتی انکارناپذیر در بازآفرینی بافت قدیم شهر بجنورد است که متاسفانه مداخلات کالبدی انجام شده این ضرورت را درک نکرده و سبب ایجاد گسستگی در ساختارهای اجتماعی و فضایی شده اند. از بین رفتن وحدت ساختارهای اجتماعی و فضایی سبب شده است حیات اجتماعی و حیات اقتصادی در محدوده همسو و همگام با یکدیگر پیش نرفته و حیات اجتماعی نارسا در محدوده غالب گردد. این پژوهش ضمن شناسایی ظرفیت های سرمایه اجتماعی، به دنبال بیان ضرورت و ایجاد حساسیت به وحدت بخشی ساختارهای اجتماعی و فضایی در بافت قدیم شهر بجنورد است. نتایج به دست آمده مبین آن است که اکثر دخیلان در بافت قدیم شهر بجنورد، بر چاره اندیشی برای احیاء و تداوم هویت بافت قدیم شهر ابرام دارند و خاطرات جمعی، رویدادهای فرهنگی و اجتماعی، بناها و مجموعه های تاریخی را به عنوان وحدت دهنده اجتماع های شهری در نظر میگیرند. مساجد (مسجد جامع، مسجد انقلاب و مسجد ابوحنیفه)، سبزه میدان، کاروانسراها، پاتوق ها و رویدادهای اجتماعی و فرهنگی، دارای نقش وحدت دهندگی اجتماعی در بافت قدیم شهر بجنورد هستند. متاسفانه مداخله های گسترده کالبدی با ابزارهای اقتدارگرایانه، موجب از هم پاشیدگی پیکره بندی فضایی اجتماع محور بافت قدیم شهر شده و در نتیجه کنشهای اجتماعی نامناسب در چنین فضاهایی ایجاد شده است. بر این اساس نقش وحدت دهندگی اجتماعی بناها و فضاهای ارزشمند بافت قدیم شهر بجنورد بر اثر سیاستهای غلط تضعیف گشته است که ضرورت دارد با اتخاذ سیاستهای مناسب نقش وحدت دهندگی اجتماعی آنها تقویت شود.

بافت قدیم، بجنورد،محله، سرمایه اجتماعی، مشارکت.