مسلم شیروانی ناغانی - دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
صفر فضلی - دانشیار گروه آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

تغییرات سریع و گسترده محیطی، نظام­های سنتی راهبردپردازی را با چالش مواجه ساخته و آینده­نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل­های متغیر آینده، با استقبال روز افزونی از طرف سازمان­های مختلف روبرو شده است. هدف این پژوهش ارائه شیوه­ای برای گزینش راهبرد نهایی در فرایند آینده­نگاری راهبردی برای سازمان­ها با تمرکز بر ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا) است و در پی پاسخ دادن به این پرسش است که در یک فرایند آینده­نگاری راهبردی، برای اولویت­بندی گزینه­های راهبردی و گزینش راهبرد نهایی باید چه گام­هایی پیموده شوند. روش کلی تحقیق از نوع کیفی می­باشد. ابتدا مبتنی بر تحلیل و تفسیر ادبیات و پیشینه پژوهش، گام­هایی برای اولویت­بندی گزینه­های راهبردی مستخرج از فرایند آینده­نگاری راهبردی ارائه شدند. سپس به کمک تکنیک دلفی، فهرست گام­های ارائه شده مورد اعتبار سنجی قرار گرفت. بر پایه رای همگرای خبرگان دانشگاهی و نظامی در مرحله دوم دلفی، مقبولیت علمی و کاربردی همه گام­ها و برازش کلی آنها مورد تائید واقع شد. در پایان بر اساس گام­های ارائه شده، به فرماندهان و راهبردپردازان آجا پیشنهاد شد که از این شیوه برای اولویت­بندی گزینه­های راهبردی در فرایند خلق راهبرد برای یگان­های نظامی استفاده نمایند. نوآوری این تحقیق، ارائه شیوه­ای برای گزینش راهبرد نهایی در فرایند آینده نگاری راهبردی است، که با رویکردی یکپارچه در بعد زمان، گزینه­های راهبردی را همزمان در سه افق کوتاه، میان و بلندمدت مورد ارزیابی و اولویت­بندی قرار می­دهد و علاوه بر "قدرت نظامی هر گزینه" و "احتمال وصول آن قدرت نظامی"، مولفه "هم­افزایی گزینه­ها" و "زمان وصول قدرت نظامی" را نیز بطوری شفاف در اولویت­بندی دخالت می­دهد.

آجا, راهبرد, گزینه راهبردی, آینده نگاری راهبردی, اولویت بندی گزینه ها