مهدی قلیزاده زاوشتی - دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
صفر فضلی - دانشیار مدیریت راهبردی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
عین الله کشاورز ترک - استادیار آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
اصغر ابن الرسول - استادیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه مالک اشتر

اعمال تحریم­های گسترده علیه ج.ا ایران، بانک ها و نهادهای مالی وابسته به نیروهای مسلح را با چالش های جدی مواجه کرده است. بنابراین پاسخ بانک های وابسته نظامی در برابر این چالش ها دارای اهمیت بسزایی است. بنابراین در این پژوهش، نخست روندهای حاکم بر این بانک ها در عرصه­های مختلف از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان استخراج، سپس با برگزاری پنل خبرگان، ۹ پیشران­ اصلی مشکلات و معضلات بانک های وابسته نظامی در دوران تحریم شناسایی شد. در مرحله بعد، پس از برگزاری دلفی در دو مرحله پی درپی، دو عدم قطعیت اصلی مسائل بانک های وابسته نظامی در پساتحریم شامل: ۱) هزینه مبادلات مالی و مشکلات تکنولوژیکی؛ و ۲) مشکلات ساختاری، استخراج شد. از ترکیب این دو پیشران با عدم قطعیت بالا، چهار سناریو بدست آمده است. این چهار سناریو عبارت اند از: الف) رفع بحران؛ ب) چالش نظام بانکی؛ ج) بحران بانکی؛ د) تعویق بحران. درمجموع با بررسی­ چهار سناریوی محتمل می­توان عنوان کرد؛ بانک های وابسته نظامی دارای مشکلات ساختاری ازجمله عدم رعایت استانداردهای بین­المللی، عدم تنوع ابزارهای مالی، و غیره می­باشند. بنابراین جهت حل مشکلات اساسی بانک های مذکور، توجه به الزامات سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و سیاست های کلی برنامه ششم که بر مولفه­های ساختاری نظام بانکی تاکید می­کند ضروری است. در نتیجه در این تحقیق مدل مفهومی بر اساس این سیاست های کلی برای اصلاح وضعیت بانک های وابسته نظامی در پساتحریم طراحی شد.

آینده پژوهی, آینده نگاری, سناریوپردازی تحریم, بانک های وابسته نظامی, نظام بانکی