بهنام امینی - عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی
محمود قربانی - کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل و نقل

بررسی ترافیک آزادراه های جدید الاحداث نشان می دهد که بعضاً بار ترافیک آنها مطابق پیش بینی های اولیه نیست و درمرحله بهره برداری یا با کمبود و یا با اضافه بار ترافیک مواجه می شوند که در هر صورت زیانهای اقتصادی در بر دارد. برنامه ریزی آزادراه های جدیدنیازمند کاربرد مدلهایی است که بتوانند تقاضای ترافیک را بین دو مسیر آزاد راهی و غیرآزاد راهی موازی آن با دقت مناسب تقسیم کنند. مدلهای انتخاب مسیر که برای این منظور به کار می آیند تابع عوامل مختلف مطلوبیت از جمله زمان سفر و هزینه سفر هستند.در این کار تحقیقی نخست مدلهای تخصیص ترافیک مورد بررسی قرارگرفت. سپس بر اساس آمار و اطلاعات برداشت شده در چند کریدور آزادراهی کشور فرم تابع احتمالی لاجیت مناسب تشخیص داده شد. درمرحله بعد فرمهای مختلف تابع مطلوبیت خطی و غیر خطی مورد توجه قرار گرفت و بر اساس آنالیز حساسیت عوامل موثر از جمله زمان وهزینه سفر و دسترسی های راه تابع مطلوبیت خطی درنظرگرفته شد. نهایتاً با توجه به آمار و اطلاعات برداشت شده برای این متغیرها مدل تخصیص ترافیک با لایه بندی وسایل نقلیه مختلف شامل انواع خودروهای سبک و سنگین انجام شد و مدل بدست آمده برای هریک ازوسایل نقلیه اعتبار سنجی گردید. نتایج این اعتبار سنجی نشان داد که با استفاده از این مدلها تخصیص واقع بینانه ترافیک بین دو مسیر آزاد راهی وغیر آزاد راهی موازی آن میسر خواهد بود.

تخصیص ترافیک، آزاد راه، مدل لاجیت، تابع مطلوبیت