تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد

هدف از انجام این تحقیق تعیین میزان تطابق محتوای کتاب مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی با اعمال ذهنی و عوامل خلاقیت از دیدگاه گیلفورد بوده و روش انجام این تحقیق، توصیفی از نوع تحلیل محتوا و کاربردی بود. منبع تحلیل نیز، محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹۹ که دارای ۱۰۴ صفه، ۷ فصل و ۲۳ درس می باشد بود. در این تحقیق از شیوه های مختلف نمونه گیری استفاده نشده است و نمونه آماری برابر با جامعه آماری (منبع تحلیل) در نظر گرفته شده است. واحد زمینه (تحلیل) در این تحقیق یک درس و واحد ثبت یک جمله انتخاب شده است. در طی انجام این تحقیق ابتدا محتوای کتاب به چهار نوع واحد تصویر، جدول، متن و سوالات و تکالیف تقسیم شد سپس مقوله های مورد نظر را با توجه به مبانی اساسی الگوی عوامل خلاقیت از دیدگاه گیلفورد تشکیل داده و در نهایت طی فرایند کدگذاری واحدهای تشکیل دهنده محتوا در مقوله های طراحی شده قرار داده شد. نتایج به دست آمده درباره کل محتوای این کتاب نشان داد که در حوزه اعمال ذهنی چهارگانه، بیشترین توجه به ترتیب به حافظه شناختیف تفکر همگرا، تفکر واگرا و در نهایت تفکر ارزشیاب شده است و در بین عناصر سه گانه تفکر واگرا به ترتیب بیشترین توجه به سیالی، اصالت و انعطاف پذیری شده است. در نهایت به مولفان و نویسندگان این کتاب پیشنهاد می شود که جهت تقویت خلاقیت دانش آموزان به بعد واگرا در بین سایر ابعاد اعمال ذهنی توجه بیشتری به خرج داده و سعی در فراهم کردن شرایطی برای تفکر آزاد دانش آموزان جهت رشد خلاقیت آنها داشته باشند.

Keywords:

محتوا , تحلیل محتوا , کتاب مطالعات پایه سوم , عوامل خلاقیت گیلفورد