نقش تصویرسازی در انتقال عنصر عاطفه در سروده های فلسطینی ادونیس (نمونه های موردی: «الراس و النهر»، «اسماعیل» و «الوقت»)

عاطفه از عناصر مهم سازنده شعر است که دیگر عناصر باید در خدمت آن باشد، از جمله تصویر که ارزش آن در بار عاطفی آن است. ادونیس، شاعر بزرگ نوپرداز معاصر عرب، دائم دغدغه مسائل انسانی را دارد که تجربه ها و روابط عاطفی از مهم ترین مقوله های آن است، بنابراین نوع دوستی از جایگاه والایی در اشعار وی به ویژه اشعار فلسطینی اش برخوردار است. از طرفی دیگر اشعارش مشحون از تصاویر شاعرانه است؛ تصاویری که علی القاعده در انتقال عواطف شعری ایفای نقش می کند. حال این مقاله در پی پاسخ به این سوال است که اشعار فلسطینی ادونیس - به عنوان نمونه ای بارز از کل اشعار وی - تا چه میزان از عاطفه بهره مند است و تصاویر تا چه میزان در انتقال آن نقش داشته است. بررسی این مسئله از آنجا اهمیت می یابد که برخی ناقدان، عاطفه در شعر ادونیس را کم رنگ ارزیابی کرده اند و از طرفی در مورد تصویرپردازی های شاعرانه ادونیس اتفاق نظر وجود دارد. به این منظور عواطف یاس، امید، عشق، غم و اندوه در این اشعار بررسی و در خلال آن ها تصاویر استخراج شد تا میزان هم سویی عاطفه با تصویر تبیین شود. بررسی ها نشان داد که اشعار فلسطینی ادونیس مانند بسیاری از اشعار نوی دیگر برخوردار از عواطف ژرف و اصیل است و از آن جا که احساس و تفکر شاعر در هم آمیخته است و مانند دیگر اشعار رمانتیک و کلاسیک مبالغه آمیز نیست، کم رنگ و مبهم به نظر می رسد، در حالی که شاعر به مدد تصاویر، به ویژه تصاویر نمادین چون رمز و اسطوره که نیازمند واکاوی های بیش تر است، تجربه های عاطفی انسانی را که سرچشمه تمام آن ها عشق به وطن و هم نوعانش است، در ورای خود منتقل می کند و بیدار سازی وجدان ملت عرب و کاشتن امید به تحول را در دل آنان در پی دارد.

Keywords:

ادونیس , عاطفه , تصویر سازی , سروده های فلسطینی , شعر معاصر عربی