عبدالله رسول نژاد - استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه کردستان

پس از گسترش اسلام و پذیرش آن از طرف اقوام مختلف، فرهنگ اسلامی بستری برای احترام متقابل میان اقوام وملت­ها شد و شعر عربی نیز به جای ترویج نخوت قبیله­ای، به ترسیخ اخوت ایمانی پرداخت؛ اما در جامعه اسلامی و دنیای عرب، پس از فاصله گرفتن تدریجی از سرچشمه های تبعیض زدای دین، و به دنبال پیدایش دوباره تعصبات قبیله­ای پیش از اسلام، به ویژه در دوره عباسی، از یک سو نحله هایی چون شعوبیه، در واکنش به بی­عدالتی شاهان موسوم به خلفا، به ذکرمعایب عرب ها پرداختند و در عکس­العملی مشابه، برخی عرب های متعصب نیز به تحقیر دیگر ملل اسلامی چون ایرانیان و کردها پرداختند. البته سهم کردها در این میان، مضاعف بود؛ از طرفی به دلیل ایرانی بودن، می بایست تاوان شعوبی گری برخی ایرانیان را بپردازند و از جهتی دیگر، به دلیل انتساب به «ماد»ها از تیر تحقیر برخی از ایرانیان باستان گرا بی نصیب نماندند. در این پژوهش برای پاسخ به این پرسش که در شعر کلاسیک عربی، چه تصویری از کردها ارائه شده­است؟  بررسی جوانب گوناگون سیمای کرد در شعر کلاسیک عربی از جمله مدح و نکوهش شخصیت­های کرد، اشاره به نسب و نژاد کردها، بررسی شده­است و نتایج آن نشان می دهد که تعداد قابل توجهی از این تصویرها، متاثر از درگیری های میان شعوبیه و عرب های متعصب، چهره ای منفی و گاه خرافی از کردها را نشان می دهند. در برخی دیگر، شاهد تمجید از شخصیت های مهم و اثر گذار کرد هستیم؛ اما همراه با تجاهل یا انتحال نسبشان. در موارد اندکی نیز شاهد تصویر واقعی همراه با همدلی نسبت به کردها هستیم که موارد اخیر بیشتر به دلیل گسترش ارتباطات وبالا رفتن سطح آگاهی­های عمومی وبه هم خوردن معادلات منطقه­ای ونیز قرار گرفتن کردها در شرایط مشابه با دیگر ملت­های خاورمیانه بوده­است.

شعر کلاسیک عربی, سیمای کرد, شخصیت های کرد, تفاوت زبان ها و نژادها