اعظم جلائی - دانشجوی دکترای رشته اقتصاد شهری دانشگاه اصفهان
مهدی بختیار - دانشجوی دکترای اقتصاد شهری دانشگاه اصفهان
نعمت اله اکبری - استاد اقتصاد شهری دانشگاه اصفهان

مطابق با آمار رسمی کشور، دهک های بالاتر جامعه در مقایسه با دهک های پایین تر سهم بیش تری از مصرف و یارانه انرژی را به خود اختصاص داده اند. در این راستا یکی از اهداف اساسی دولت نهم از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه-ها ایجاد زیرساخت های لازم برای توزیع عادلانه تر مصرف انرژی در بخش خانگی بوده است. پژوهش حاضر با تاکید بر جدایی گزینی جغرافیایی طبقات اجتماعی در جوامع شهری، به تحلیل فضایی تاثیر این قانون بر مصرف برق خانوار در مناطق شهر اصفهان پس از گذشت سه سال از اجرای ان پرداخته است. در این رابطه ابتدا با بکارگیری روش تاپسیس به رتبه بندی مناطق شهری اصفهان از منظر وضعیت اقتصادی-اجتماعی بخش خانوار با استفاده از ۳۲ شاخص در قالب ۳ معیار اصلی (اقتصادی-اجتماعی، زیربنایی-مسکونی و فرهنگی-آموزشی) پرداخته شده و سپس با روش خوشه بندی سلسله مراتبی، مناطق شهر اصفهان در ۵ سطح خوشه بندی شده اند. سپس جهت تبیین تفاوت های میان خوشه-ها از نظر میزان کاهش مصرف برق پس از اجرای قانون ازآزمون های استنباطی استفاده شد. داده های موردنیاز علاوه بر استفاده از روش میدانی، از طریق مدارک سازمانی با مراجعه به شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان گردآوری شده اند. نمونه منتخب در روش نگرش سنجی شامل ۱۰۳ خانوار و در روش کارایی سنجی شامل ۳۶۵ خانوار ساکن در شهر اصفهان بوده است. نتایج پژوهش مبنی بر عدم وجود تفاوت معنادار میان خوشه های پنج گانه شهر اصفهان از نظر میزان کاهش مصرف برق خانوار پس از اجرای قانون، موید آن است که قانون هدفمندسازی در فاز اول اجرایی خود در دستیابی به یکی از مهم ترین اهداف خود چندان موفق عمل نکرده است.

تحلیل فضایی, قانون هدفمندسازی یارانه ها, مصرف انرژی, پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانوار, شهر اصفهان