آمنه امیری - دانشجوی دکتری تاریخ دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
محمد سلماسی زاده - دانشیار گروه تاریخ دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
محمد عباس زاده - استاد گروه جامعه شناسی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

پژوهش حاضر در پاسخ به این ابهام است که توسعه جنسیتی زنان در بعد آموزش و پرورش در دوره پهلوی اول تا چه حد تحقق یافت؟چارچوب نظری مفهوم کلیدی توسعه جنسیتی یعنی برابری جنسیتی است که عبارت از بهره مندی برابر و بدون جهت گیری جنسیتی زنان و مردان ازحقوق، فرصت ها، خدمات، منابع و پاداش هاست. برابری جنسیتی اساس توسعه جنسیتی است چرا که با توانمندسازی زنان در سه بعد آموزش و پرورش، بهداشت و استانداردهای زندگی سروکار دارد. توسعه جنسیتی افزایش مشارکت و توانمندی زنان است که خود هدف و نتیجه توسعه محسوب می شود. براین اساس توسعه جنسیتی نمایان گر تصویری واقعی از توسعه است. یک شاخص برابری جنسیتی فرصت های تحصیلی است. در دوره مورد بحث نگرش جنسیتی حاکم برنظام آموزشی که از حمایت نگرشی جامعه نیز برخوردار بود موجب تحکیم مدل نان آوری مردانه و فرودستی زنان می شد. نظام آموزشی با نهادی کردن نقش های جنسیتی و ترویج آنها از طریق تفکیک جنسیتی دروس سد راه افزایش توانمندی زنان بود. این امرموجب کاهش فرصت های شغلی زنان به مشاغل با موقعیت و دستمزد پایین همچون پرستاری، مامایی و آموزگاری برای زنان شد که انعکاس نقش های جنسیتی سنتی زنان بود و کلیشه های جنسیتی مرسوم در زمینه تقسیم جنسیتی کار را کمتر به چالش می کشید و این با جامعه کشاورزی ایران تناسب داشت. به این ترتیب جامعه نیز از مشارکت فعالانه اقتصادی آنها درمسیر توسعه محروم ماند. گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی –کتابخانه ای و شیوه تالیف مقاله، تحلیلی-تبیینی است.

توسعه جنسیتی, برابری جنسیتی, تحصیل, زنان, دوره پهلوی اول