محمد پاشایی مهترلو - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
پرویز احمدزاده هوچ - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
محمد تاروردی نسب - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز

جمله شرط به جمله­ای گفته می­شود که ادات شرط در صدر آن قرار بگیرد و وقوع آن مشروط باشد.ساختار نحوی شرط در زبان عربی بر پایه دیدگاه­های مختلف تحلیل شده­ است، ولی دستورنویسان درباره برخی عناصر آن اتفاق نظر ندارند و ماهیت این ساختار ازنظر زبان­شناسی چندان روشن نیست و درباره هسته و وابسته این اسلوب نیز تحقیق اساسی صورت نگرفته ­است. این پژوهش دیدگاه­های دستورنویسان را درباره عناصر ساختمانی جمله شرطی بررسی و آن را با روش توصیفی- تحلیلی نقد و ارزیابی کرده است. در مقاله حاضر ساختار شرط، تحلیل و رابطه جمله­ها (جمله هسته و وابسته) مشخص شده است و سپس نقش نحوی، حالت نما و وجه شرطی فعل تبیین و تفاوت آنهایی که اغلب دستورنویسان یکسان انگاشته­اند، بیان می­گردد. همچنین مکرر بودن نقش برخی ساخت­های پیشتاز (ادات شرط+ جمله پیوندی) در این اسلوب اثبات شده است و به عنوان گروه اسمی یا قیدی در نظرگرفته شده­اند و سپس نقش دو سویه برخی ادات شرط در جمله­های هسته و وابسته اثبات می­شود. 

اسلوب شرط, هسته, وابسته, گروه, رابطه جمله