براتعلی خاکپور - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
یاسین صیادسالار - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ابراهیم معمری - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
احمد سعیدی عبدل آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد، ایران

شهر همواره با چالش­های بسیاری از جمله نابرابری و بی­عدالتی روبرو است که برای رفع این چالش­ها، مفاهیمی چون عدالت فضایی با هدف کاهش نابرابری­ها وارد مباحث برنامه­ریزی شهری شد. بر مبنای این رویکرد، عدالت بعد فضایی- جغرافیایی دارد، بنابراین می­توان از یک نگرش فضایی به منظور تشخیص بی عدالتی در شهر استفاده کرد. پژوهش حاضر به مطالعه پراکنش امکانات و خدمات شهری در سطح مناطق کلانشهر مشهد می­پردازد.این مطالعه برحسب روش، توصیفی-کاربردی است. برای انجام پژوهش، کاربری های خدماتی ۱۳ گانه شهر مشهد انتخاب گردیده، سپس با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و صفحه گستر (EXCEL) مرتب و دسته­بندی شده­اند؛ شاخص­های مورد مطالعه با استفاده از روش «آنتروپی شانون» وزن­دهی شده­اند و با بهره­گیری از مدل های تصمیم­گیری چند معیاره (WASPAS, WSA, SAW) رتبه­بندی شده­اند؛ سپس برای ادغام تکنیک ها از یک مدل تلفیقی (KANDREST) بهره گرفته شده است. با توجه به خروجی مدل­ها و تکنیک­های مناطق در رتبه­های مختلف قرار گرفته­اند. در نهایت با توجه به تکنیک ادغام کاندرست مشخص شد که مناطق هفت با امتیاز (۱۲)، نه با امتیاز (۱۰) و منطقه ده با امتیاز (۸) در پایدارترین شرایط و مناطق ۱۳، ۱۱، ۲ در وضعیت متوسط و مناطق ۸، ۶، ۴، ۵، ۱، ۲، ۳ در ناپایدارترین شرایط از لحاظ شاخص­های خدمات شهری قرار گرفته­اند، نکته­ی قابل توجه اینکه در تمامی مدل­های به کار گرفته شده منطقه ۷ در بهترین و بالاترین رتبه و منطقه ۵ در بدترین و پایین­ترین رتبه قرار گرفته­اند. این شرایط که نابرابری فضایی فاحشی را در مناطق کلانشهر مشهد نشان می­دهد مستلزم نگاه ویژه مدیران و مسئولین شهری جهت فراهم زیرساخت­ها و خدمات در مناطق ناپایدار است.

عدالت فضایی, نابرابری, MCDM, خدمات شهری, کلانشهرمشهد