زهرا برزگر - عضو هیات علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
شاهین حیدری - استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ورودی دارای نقش­های کالبدی گوناگون مانند تامین و نظارت بر ارتباط درون و بیرون، نفوذپذیری، تبدیل­پذیری، خوانایی و دعوت­کنندگی است. بر اساس تحقیقات بر ورودی ساختمان­های سنتی، عامل آسایش حرارتی بیرونی کاربران نقشی تعیین کننده دارد. مقاله حاضر با هدف تامین آسایش حرارتی بیشتر ورودی بناها، به بررسی رابطه این پارامتر در ورودی خانه­های سنتی شیراز با کمک تکنیک­های سایه­اندازی و عمق ورودی پرداخته است. سردر این خانه ها با کمک عمق ورودی، نقش سایبان افقی را اجرا نموده­اند. در این مسیر میانگین ماهیانه حداکثر زاویه تابش خورشید نسبت به سطح زمین شیراز اندازه­گیری شد و شرایط سایه افکنی در عمق ورودی با محاسبه میانگین ماهیانه ارتفاع سایه پیش­بینی گردید. با کمک مقایسه نتایج حاصله از میانگین ماهیانه و سالیانه سایه مدخل ورود زمستان و تابستان، ارتفاع سایه و عمق ورودی مطلوب ماهانه مشخص شد. همچنین نسبت طول سایه مطلوب زمستان و تابستان برابر ۶۱/۱۱ گردید. از این روبا بهره­گیری از این تکنیک­ها، آسایش حرارتی با گرمای تابش خورشید در فصل سرد و با سایه در فصل گرم فراهم می­شود. به علاوه عمق ورودی بهینه شیراز در جهت جنوب برابر با ۲۲۰۷/۰ متر (معادل تنها ۲۲ سانتی متر) محاسبه گردید. بنابراین در تعیین جهت تقسیم­بندی زمین، یا در انتخاب جهت ورودی و طراحی ورودی و حتی فرم آن، می­توان نکات به دست آمده از معماری سنتی و فرمول­های حاصله را لحاظ نمود. بنابراین عمق و ارتفاع و جهت و میزان سایه مطلوب تابستان و زمستان ورودی قابل تعیین و پیشنهاد است. 

طراحی اقلیمی, معماری سنتی, ورودی, سایه, آسایش حرارتی خارجی