ابراهیم کلانتری - دانشیار گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشگاه تهران
میثم بلباسی - دانشجوی دکتری مطالعات انقلاب اسلامی دانشگاه تهران

ضرورت حکومت و دولت، یکی از مهم­ترین مسائل در حوزه فلسفه سیاسی بوده است که بر ضرورت وجود آن تاکید فراوانی شده است؛ به طوری که این امر از صدر اسلام با تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر(ص) آغاز شد و توسط ائمه معصوم(ع) و در ادامه حکومت­های غاصب پس ازآن، ادامه پیدا کرد. بر اساس نظریه سیاسی اسلام، در عصر غیبت، ولایت و ریاست دین و دنیای جامعه اسلامی در دست شبیه­ترین فرد به معصوم(ع) قرار می­گیرد که همانا فقیه جامع‎الشرایط است. لذا از آغاز عصر غیبت تاکنون، حکومت­های مختلفی بر سرکار آمدند که برخی از آن ها به نوعی تحت ولایت فقیه بوده است. نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه مدل­های حکومتی بر اساس نظریه ولایت فقیه، قابل طرح است؟ یافته­ها نشان می دهد که بر اساس نظریه ولایت فقیه و بر اساس میزان حضور ولایت فقیه و برجستگی نقش ولایت فقیه در حکومت، می­توان از مدل­های حکومتی همچون: ۱. مدل سلطان غالب و فقیه؛ ۲. مدل ولایت مقیده یا دولت در دولت؛ ۳. مدل سلطنت مشروعه یا مشروطه مشروعه؛ ۴. مدل شورای فقیهان و سلطان عادل؛ ۵. مدل جمهوری اسلامی (مردم­سالاری دینی)؛ ۶. مدل حکومت اسلامی (الهی) نام برد. برای پاسخ به سوال مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و تفسیری بهره گرفته می شود.

اسلام, حکومت, مدل, ولایت فقیه, سیاست, سلطنت, جمهوریت