محسن ملک - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
ساعد حمیدی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
فرشید قادری فر - دانشیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
مرتضی گرزین - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
محمد هادی پهلوانی - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
محسن اسماعیل زاده مقدم - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

دما یکی از مهمترین عوامل کنترل کننده جوانه زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب میشود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا میکند. این موضوع میتواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیشتیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاین رو، این مطالعه به منظور بررسی اثرات دما بر درصد و سرعت جوانه زنی و همچنین، القای کمون در بذرهای ۱۵ رقم جو صورت گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام ازلحاظ درصد جوانه زنی در دماهای مختلف اختلاف قابل توجهی وجود داشت و بیشترین اختلاف نیز در دماهای بالا (به ویژه در دمای ۳۵ درجه سانتی گراد) مشاهده شد. دماهای کاردینال جوانه زنی نیز در ارقام مختلف جو متمایز از یکدیگر بود. بیشترین اختلاف مربوط به دمای پایه و دمای مطلوب جوانه زنی بود و ازلحاظ دمای سقف اختلاف معنی داری بین ارقام موردبررسی مشاهده نشد. در این مطالعه، علت عدم جوانه زنی بذرهای جو در دمای بالا نیز بررسی شد و نتایج حاکی از این بود که عدم جوانه زنی در دمای بالا بخشی مربوط به القای کمون و بخشی مربوط به مرگ بذرها پس از قرارگیری در دمای بالا میباشد. با افزایش مدت زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا قابلیت جوانه زنی و مرگ بذرها به ترتیب به صورت نمایی کاهش و افزایش یافت. از طرفی، القای کمون در بذرها از یک توزیع نرمال تبعیت کرد، به طوری که با افزایش زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا ظرفیت القای کمون ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. در این مطالعه مشخص شد که دو رقم ارم و ارس در مقایسه با سایر ارقام از ظرفیت القای کمون بالاتر و دو رقم صحرا و جنوب از ظرفیت القای کمون پایینتری برخوردار بودند.

بازدارندگی دمایی, حساسیت دمایی, دماهای کاردینال جوانه زنی, سرعت جوانه زنی, کمون ناشی از دمای بالا