حسین آزادواری - کارشناس ارشد کشاورزی اکولوژیک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس
معصومه نعیمی - دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس
عبدالطیف قلیزاده - دکتری خاک شناسی- گرایش شیمی و حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه، استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس
علی نخ زری مقدم - دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی و پیش تیمار با اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت شرایط رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی گنبد کاووس در زمستان و بهار سال ۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف آبیاری در چهار سطح شامل: عدم آبیاری (دیم)، یک بار آبیاری در مرحله گلدهی، یک بار آبیاری در مرحله پر شدن دانه و انجام دو بار آبیاری به ترتیب در زمان گلدهی و پر شدن دانه و عامل اسید سالیسیلیک در سه سطح شامل: عدم مصرف اسید سالیسیلیک (شاهد)، پیش تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و محلول پاشی اسید سالیسیلیک به میزان ۰.۵ میلی مولار در لیتر در نظر گرفته شد. پس از اعمال تیمارها نمونه برداری های لازم از گیاه به عمل آمد و صفاتی از قبیل کلروفیلa ، کلروفیلb ، کلروفیل کل، کارتنوئید، نشت الکترولیت، پرولین، قندهای محلول و در نهایت عملکرد دانه در گیاه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اثرات ساده آبیاری و اسید سالیسیلیک و اثرات متقابل آن ها بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد، کاربرد محلول پاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش صفاتی مانند رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و عملکرد دانه در تمام شرایط آبیاری گردید. پیش تیمار اسید سالیسیلیک کم ترین نشت الکترولیت را به خود اختصاص داد. بیش ترین عملکرد دانه در تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلیک به میزان ۱۳۳۰ کیلوگرم در هکتار در شرایط دوبار آبیاری و کم ترین عملکرد دانه در تیمار عدم مصرف اسید سالیسیلیک به میزان ۸۱۷ کیلوگرم در هکتار در شرایط دیم به دست آمد. با توجه به مشاهدات این تحقیق می توان نتیجه گرفت که استفاده از اسید سالیسیلیک به صورت محلول پاشی، راهکاری مناسب به منظور افزایش مقاومت گیاه سیاهدانه در برابر تنش کم آبی است.

پرولین, رنگیزه های فتوسنتزی, عملکرد دانه, قندهای محلول