فهیمه حسینی راد - دانشجوی سابق زیست شناسی سلولی و مولکولی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گنبد کاووس
عیسی جرجانی - گروه زیست شناسی دانشکده علوم پایه، فنی مهندسی دانشگاه گنبدکاووس
حسین صبوری - دانشیار دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
ابراهیم غلامعلی پور علمداری - استادیار دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس

برنج یکی از مهم ترین گیاهان زراعی است و شوری یک محدودیت عمده در توسعه کشت آن است. بهبود بخشیدن به تحمل به شوری در برنج از نظر ژنتیکی، یک مسئله بسیار مهم در برنامه های تولید برنج است. این پژوهش به منظور بررسی ۹۶ لاین F۸ حاصل از تلاقی رقم اهلمی طارم (مقاوم به تنش شوری) و رقم ندا (حساس به تنش شوری) به تنش شوری در دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال ۱۳۹۳ به صورت هیدروپونیک انجام شد. نقشه پیوستگی مبتنی بر ۹۶ فرد F۸ با استفاده از ۳۰ نشانگر SSR و ۱۵ نشانگر ISSR تهیه شد که ۱۴۱۱.۳ سانتی مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد. میانگین فاصله بین دو نشانگر مجاور ۱۵.۳۴ سانتی مورگان بود. برای درجه تحمل به شوری یک QTL روی کروموزوم ۷ ردیابی شد که توانست ۹.۳ درصد از تغییرات فنوتیپی صفت را توجیه کند. برای میزان نشاسته یک مکان ژنی روی کروموزوم ۴ شناسایی شد که دارای LOD برابر با ۲.۷۹۹ بود. اثر افزایشی برای این QTL برابر با ۶.۵۷۶ بود و ۱۲.۶ درصد از تغییرات فنوتیپی صفت را توجیه کرد. برای میزان فنل یک مکان ژنی روی کروموزوم ۷ ردیابی شد که ۱۵.۲ درصد از واریانس فنوتیپی صفت را توجیه کرد و به ترتیب دارای اثر افزایشی و LOD برابر با ۲.۷۲۸ و ۳.۴۳۸ بود. آلل های والد اهلمی طارم باعث افزایش این صفت شدند. برای میزان کلروفیل یک QTL روی کروموزوم ۵ ردیابی شد که LOD آن برابر با ۲.۰۲ بود. این QTL به ترتیب دارای اثر افزایشی و ضریب تبیین ۹.۷ و ۹.۲ بود بنابراین می توان QTL های شناسایی شده را بعد از تعیین اعتبار ژنوتیپ های برتر از نظر صفات بررسی شده برای برنامه های انتخاب به کمک نشانگر استفاده نمود.

نقشه پیوستگی, نشاسته, فنل, پرولین, QTL