تاثیر کاربرد باکتری تثبیت کننده ی نیتروژن و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده و عملکرد جو در شرایط تنش رطوبتی پس از گلدهی

با توجه به تاثیر قابل توجه انتقال مجدد مواد پرورده قبل از مرحله گلدهی در عملکرد دانه غلات به ویژه در شرایط تنش آبی انتهای فصل، آزمایشی مزرعه ­ای برای ارزیابی تاثیر تنش آبی بعد از مرحله گلدهی در شرایط کاربرد کود زیستی و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده در گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب - دانشگاه شیراز در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. عامل­ های اصلی شامل دو سطح آبیاری [۱- بدون تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و ۲- با تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحله ی گلدهی (قطع آبیاری پس از گلدهی)] و عامل­های فرعی شامل دو سطح بقایای گندم [۱- حذف بقایا و ۲- برگرداندن ۳۰ درصد بقایا به خاک] و چهار منبع کود [۱- صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (شاهد)، ۲- کاربرد ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار، ۳- استفاده تلفیقی از باکتری آزوسپیریلوم و ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ۴- تلقیح بذرها با باکتری آزوسپیریلوم] بود. به طورکلی نتایج نشان داد که عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش آبی به واسطه ی کاربرد تیمار تلفیقی به طور معنی­ داری (۵۳ درصد) نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین در شرایط با تنش آبی نیز این تیمار کودی سبب افزایش ۱۲ درصدی در عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. تنش آبی سبب افزایش معنی­دار مقدار انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در تیمار تلفیقی به ترتیب به میزان ۳۷ و ۱۴۸ درصد شد. کاربرد بقایا سبب کاهش میزان انتقال مجدد، کارایی انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در همه­ی تیمار های کودی شد؛ اما بر عملکرد دانه تاثیر معنی­ داری نداشت؛ بنابراین، با توجه به جنبه­های اقتصادی و حرکت به سمت کشاورزی پایدار، استفاده از تیمار تلفیقی در شرایط آبیاری بدون تنش آبی توصیه می شود. همچنین، چنانچه به دلیل کمبود منابع آب در جنوب ایران، کشاورزان ناگزیر به قطع آبیاری پس از مرحله­ی گلدهی باشند، کاربرد تیمار تلفیقی به دلیل افزایش معنی­دار انتقال مجدد و میزان مشارکت مواد پرورده در دانه نسبت به شرایط بدون تنش آبی و بالاترین مقدار عملکرد دانه در بین سایر تیمارهای کودی در شرایط قطع آبیاری پس از گلدهی قابل توصیه است.

Keywords:

آزوسپیریلوم , تلقیح , عملکرد دانه